Türkiye'de yetiştirilen yerli sığır ve siyah alaca sığır ırklarında Brachyspina sendromu ve kolesterol eksikliği genetik kusurlarının belirlenmesi

Abstract

Siyah Alaca sığır ırkı ve yerli sığır ırkları Türkiye'de yetiştiriciliği yapılan süt ve et üretiminde önemli bir yerde bulunmaktadır. Bu yüzden sığır populasyonlarında görülen kalıtsal kusurların belirlenmesi döl verimi ile birlikte süt ve et üretimi bakımından zorunluluk göstermektedir. Bu tezde, Türkiye'deki yerli sığır ırklarının ve Siyah Alaca sığırlarının, CD ve BS genetik kusurları bakımından tanımlanması amaçlanmıştır. Hayvan ölümlerine sebebiyet vererek önemli ekonomik kayıplara neden olan genetik kusurlardan Brachyspina sendromu (BS; Brachyspina Syndrome) ve Kolesterol eksikliği (CD; Cholesterol Deficiency) hastalıkları otozomal resesif kalıtım gösterip, son birkaç yılda tanımlanmışlardır. Bu çalışmada, Siyah Alaca (n=250), Zavot (n=20), Boz Irk (n=20), Güney Anadolu Kırmızısı (n=20), Doğu Anadolu Kırmızısı (n=20), Yerli Güney Sarısı (n=20) ve Yerli Kara (n=20) olmak üzere toplam 370 baş sığır materyal olarak kullanılmıştır. CD ve BS genotipleri belirlenen primerler kullanılarak PCR yöntemi ile çoğaltılmıştır. Çalışılan sığırların bu genetik kusurlar bakımından da genotipleri %2'lik agaroz jel elektroforezi ile belirlendikten sonra bu hastalıkların gen ve genotip frekansları hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda, çalışılan yerli sığır ırklarında BS ve CD genetik kusuruna neden olan mutant allele rastlanılmamış olup tüm sığırların normal genotipte yani sağlıklı olduğu tespit edilmiştir. Çalışılan (250 baş) Siyah Alaca sığır ırkında ise CD bakımından 4 baş sığırın ve BS bakımından 1 baş sığırın taşıyıcı genotipte olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışma sonucunda ise; Türkiye'deki yetiştiriciliği yapılan yerli sığır ırklarının ve Siyah Alaca sığırlarında bu genetik kusurların düşük frekansta da olsa var olduğu ilk kez tespit edilmiştir.