Chia (Salvia hispanica L.) bitkisinin arı bitkisi olarak kullanım olanaklarının değerlendirilmesi

Abstract

Chia olarak bilinen Salvia hispanica L., Lamiaceae familyasına ait tek yıllık bir bitkidir. Chia tohumu besleyici ve fonksiyonel özelliği nedeniyle dünya çapında önemini gittikçe artırmıştır. Son yıllarda, yüksek besin değeri nedeniyle bu hammaddeye büyük ilgi duyulmaktadır. Chia bitkisinin bölgemizde yetiştirilebilme olanaklarının araştırıldığı bu çalışma, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümüne ait Araştırma ve Uygulama Arazisinde 2018 ve 2019 yıllarında yürütülmüştür. Deneme farklı ekim zamanlarında (Kasım-Temmuz), 3 farklı kökenli chia bitkisinin (Arjantin, Çin ve Paraguay), en uygun vejetasyon dönemi belirlemek ve çiçeklenme döneminde arılar için nektar kaynağı olup olamayacağını saptamak amacıyla kurulmuştur. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre, ekim zamanları ana parselde, genotipler ise alt parsellerde olacak şekilde 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada bitki boyu, bitki yaş ağırlığı, ana dal sayısı, yan dal sayısı, ilk dal yüksekliği, boğum sayısı, çiçek uzunluğu, çiçek sayısı, çiçeklenme başlangıcı, çiçeklenme süresi , bin tane ağırlığı, tohum verimi incelenmiştir. Antalya ilinde yapılan bu çalışmanın sonucunda, bir çok özellikte ekim zamanları arasında önemli farklılıkların olduğu buna karşın farklı bitki kökenleri ve ekim zamanı köken interaksaksiyonları arasındaki farkların önemsiz olduğu görülmüştür. Chia bitkisinin çiçeklenme zamanının sonbahar mevsimine denk geldiği, bu dönemde arıları büyük oranda cezbettiği ve bitkinin çiçeklerini ziyaret ettikleri belirlenmiştir. Çiçekli bitkilerin bu dönemde az olmasından dolayı, chia alternatif bir arı bitkisi olarak değerlendirilebileceği saptanmıştır.