Taşımacılık sektöründe faaliyet tabanlı maliyet yönetim sistemi ile bütünleşik kalite maliyet sistemi : bir uygulama

Abstract

İşletmelerin faaliyet gösterdikleri yoğun rekabet ortamında geleneksel sistemlerin yetersizlikleri nedeniyle ortaya çıkan faaliyet tabanlı maliyet yönetim sistemleri, işletme verimliliğinin arttırılmasına yönelik çağdaş maliyet sistemlerinden birisidir. Temel felsefesi, işletme süreçlerine odaklanarak, süreçleri oluşturan faaliyetlerin analiz edilmesi ve faaliyet maliyetlerinden yola çıkılarak ürün ya da hizmet maliyetlemesinin gerçekleştirilmesidir. Günümüz küresel rekabet ortamında işletmelerin benimsediği felsefelerden bir diğeri de sürekli iyileştirme temelli toplam kalite yönetimi felsefesi ve kalite uygulamalarının maliyetsel boyutuna ilişkin olan kalite maliyet sistemidir. Çalışma kapsamında faaliyet tabanlı maliyet yönetim sistemleri ile kalite maliyet sistemleri öncelikle teorik olarak irdelenmektedir. Tezin araştırma bölümünü ise teoride incelenen bu yöntemlerin, lojistik alt sistemi olan uluslararası karayolu taşımacılık işletmesinde uygulanmasına ilişkin bir öneri oluşturmaktadır. Üretim işletmeleri üzerinde birçok uygulama örnekleri bulunan faaliyet tabanlı maliyet yönetim sistemleri, hizmet sektöründe de kullanım alanı bulmakla birlikte yöntemin uygulanışına ve uygulamalarından sağlanacak faydalara ilişkin hizmet sektöründe daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Tez kapsamında incelenen lojistik ve taşımacılık sektörü de bu alanlardan birisidir. Lojistik ve taşımacılık sektörü hem ekonomilerdeki yeri hem işletmeler açısından önemi hem de her sektörle ilişkili olması nedeniyle önem taşımaktadır. Dolayısıyla bu alanda sağlanacak gelişmeler, sadece uygulamanın gerçekleştirildiği işletmeyi değil genel olarak ekonomileri etkileyecektir.Faaliyet tabanlı maliyet sistemleri ve kalite maliyet sistemlerinin uluslar arası taşımacılık sektöründe bir arada kullanımına ilişkin olarak gerçekleştirilen uygulama önerisi, bu yöntemlerin uygulanabilirliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, uygulama, faaliyet tabanlı maliyet yönetim sistemlerinin geleneksel maliyet sistemleri uygulamalarıyla farklılıklarını ortaya koymakta ve söz konusu yöntemlerin teoride işaret edilen faydalarıyla uyumlu sonuçlara işaret etmektedir.