Türk gıda sanayi’nin uluslararası rekabet avantajının “Çift Elmas” yaklaşımı ile analizi

Abstract

Bu çalışmada uluslararası yazında ?çift elmas? modeli olarak adlandırılan yöntem kullanılarak Türk gıda sanayinin mukayeseli rekabet gücü ölçülmüştür. Çalışmada öncelikle Türk gıda sanayi tanıtılmış ve rekabet ölçümü için kullanılan alternatif teoriler özetlenmiştir. Daha sonra çift elmas yöntemi tanıtılmış ve ampirik analiz yapılmıştır. Analizler Türkiye'nin de içinde bulunduğu altı ülke için 2005 yılı verileri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. ?Çift elmas? modeli rekabet gücünü yurtiçi ve uluslararası koşullara bağlı olarak açıklamakta, bu koşulları da faktör, talep, ilgili ve destekleyici endüstriler ve firma stratejisi ve yapısı bileşenlerine ayırmaktadır. Her bileşen ise en az iki göstergeden oluşmaktadır. Analizler, Türk gıda sanayinin hem yurtiçi hem de uluslararası koşullar bakımından incelenen ülkeler içinde en zayıf performansı sergilediğini ortaya koymaktadır. Tüm koşullar ve bileşenler dikkate alındığında Türk gıda sanayinin göreli olarak en zayıf olduğu bileşen hem yurtiçi hemde uluslararası ölçütte faktör koşulları olarak ortaya çıkmaktadır. Yine hem yurtiçi hemde uluslararası ölçütte diğer ülkelerle aradaki farkı göreli olarak en kolay ve hızlı kapatabileceği bileşenler ise firma stratejisi ve yapısı olarak dikkat çekmektedir. Türkiye'nin gıda sanayinde rekabet gücünü artırabilmesi için özellikle yurtiçi koşullara ve kurumsal düzenlemelere öncelik vermesi önerilmektedir.