Üniversite yaşam kalitesi ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi ve Türk üniversite öğrencilerine uyarlanması

Abstract

Son zamanlarda sıkça kullanılmaya başlayan ve güncel olan yaşam kalitesi kavramı ekonomi, sosyoloji, psikoloji bilimlerinden hemşirelik, gerontoloji ve tıp bilimlerine kadar bir dizi disiplinin ilgi alanına girmiştir. Yaşam kalitesi çalışmalarında bireylerin yaşam kalitesini ölçmek, yaşam kalitesini etkileyen faktörleri belirlemek ve ilişkili yapıları ortaya çıkarmak hedeflenmektedir.Bu çalışmalardan bazıları da yüksek öğretim kurumları olan üniversitelerde gerçekleşmektedir. Üniversite öğrencileri ve yaşam kalitesi (QOL) ile ilgili yazında çok sayıda çalışma yer almasına rağmen, öğrencilerin öznel iyi olmasına dayanan, üniversite yaşam kalitesi (QCL) ile ilgili çalışmalar henüz yeni ve sayıca azdır. Konuyla ilgili ilk çalışmayı Sirgy vd. (2007) yapmıştır. Yazarlar üniversite yaşam kalitesini öğrencilerin üniversite yaşamı boyunca deneyimledikleri genel memnuniyet duygusu olarak tanımlamış ve Üniversite Yaşam Kalitesi Ölçeği (QCL)'ni geliştirmişlerdir.Bu doğrultuda çalışmanın amacı, Sirgy vd. (2007) tarafından geliştirilen ölçeğin psikometrik özelliklerini incelemek ve ölçeği Türk üniversite öğrencilerine uyarlamaktır. Bir diğer amaç ise, Akdeniz Üniversitesi öğrencilerinin üniversite yaşam kalitesini ölçmek ve üniversite yaşam kalitesinin genel yaşam kalitesi, genel yaşam doyumu ve üniversite ile özdeşleşme üzerine olan etkilerini araştırmaktır.Çalışmada QCL ölçeğinin güvenilirlik ve geçerliliği ayrıntılı olarak analiz edilmiş ve söz konusu ölçeğin güvenilir ve geçerli olduğu gösterilmiştir. Diğer yandan üniversite yaşam kalitesi, genel yaşam kalitesi, genel yaşam doyumu ve üniversite ile özdeşleşme arasındaki ilişkiler yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir.Akdeniz Üniversitesi öğrencilerinin akademik ve sosyal yönden memnuniyetlerinin genel yaşam kalitesi üzerinde etkili olduğu ancak imkânlar ve hizmetler yönünden memnuniyetin genel yaşam kalitesi üzerinde bir etkiye sahip olmadığı bulunmuştur. Öğrencilerin akademik ve sosyal yönden memnuniyetlerinin genel yaşam doyumlarını pozitif yönde etkilediği araştırmanın diğer bir bulgusudur. QCL ölçeğinin üç boyutunun üniversite ile özdeşleşme üzerinde olumlu olarak etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca demografik değişkenlerin üniversite yaşam kalitesi, genel yaşam kalitesi, genel yaşam doyumu ve üniversite ile özdeşleşme üzerine etkileri incelenmiştir.