Business failure in tourism enterprises listed in Borsa Istanbul (BIST)

Abstract

Finansal başarısızlık, kısa vadeli borçların ödenememesi durumundan iflasa kadar çok geniş ve karmaşık bir kavramdır. Büyüklüğü ve yaşı ne olursa olsun her şirket başarısızlıkla karşı karşıya kalabilir. Bu durumdan çok sayıda paydaş etkilenebilir. Tüm bunları göz önüne alarak, şirketler finansal başarısızlığı önceden tahmin etmeye ve ona karşı önlem almaya çalışır. Bu konu üzerine yapılan araştırmalar, şirketlerin aniden veya beklenmedik şekilde başarısız olmadıklarını göstermiştir. Finansal başarısızlık için uyarı sinyalleri, nihai iflastan çok daha önce gerçekleşebilir. Dolayısıyla, bu sinyaller gerçekleşmeden önce başarısızlığı tahmin etmek faydalı olabilir. Bir şirketin finansal oranları, bu uyarı sinyallerinden biridir. Dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılar, yıllardır bu oranları kullanarak finansal başarısızlık tahmin modellerini geliştirmeye çalışmaktadır. Tezin amacı, Türkiye'deki turizm işletmeleri için bir başarısızlık tahmin modeli geliştirmektir. Bu nedenle, Borsa İstanbul'da işlem gören 17 turizm işletmesinin 2012-2017 dönemine ait yıllık mali tabloları analiz edilmiş ve 32 finansal oran bağımsız değişkenler olarak belirlenmiştir. İşletmeler başarılı ve başarısız olarak 2 kategoriye ayrılmış olup bağımlı değişken kıstası başarısızlıktır. Öncelikle, modeli geliştirmek için çoklu diskriminant ve lojistik regresyon analizleri uygulanmıştır. Fakat küçük örneklem büyüklüğü nedeniyle her iki yöntem de model geliştirmede başarısız olmuştur. Daha sonra başarılı ve başarısız şirketlerin ortanca değerlerinin farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. Her yıl için gerçekleştirilen Mann-Whitney U testi analizleri sonucunda; en fazla istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların (6 yıldan 4'ü) FVÖK / cari borçlar, likidite oranı, FVÖK / toplam borç, faiz karşılama oranı ve ekonomik karlılık oranı açısından olduğu tespit edilmiştir. Tüm bu oranlar açısından, başarılı şirketlerin ortalama değerleri, başarısız şirketlere nispeten daha yüksektir.