Alevi-Bektaşi inanç sisteminde mitolojik unsurların tespiti ve değerlendirilmesi

Abstract

Mitoloji, insanlığın genel anlamda evreni anlama ve anlamlandırma bağlamında ortaya koyduğu ürünler olarak ifade edilir. İçeriğinde hayal ürünü unsurları barındıran, bununla birlikte gücünü gerçekle olan bağlantısından alan mitler, içinden çıktığı toplumun kültür hazinesinin temel taşlarını oluşturarak, bireylerin milli bilince ulaşmasında önemli işlevler üstlenmişlerdir. Sosyal ve kültürel birer olgu olarak karşımıza çıkan mitler, toplumların sosyal ve dini yaşamında varlığını bir şekilde hissettirmeyi başarmışlardır. Şüphesiz içinde inanç unsurları ve dini ögeleri barındırması ve yaşadığı dönem itibariyle "kutsal" ve "gerçek" kabul edilmesi sebebiyle mitler, toplum hayatının şekillenmesinde bir başka önemli unsur olan "din" ile karşılıklı etkileşim içinde olmuştur. İşte bu yüzden mitler, tarih boyunca içinden çıktığı toplumların inançsal boyutta algılayış biçimlerini yansıtan ürünler olarak kabul edilmiş, bu sebeple de milletlerin kültürleri, kökenleri ve yaşantıları hakkında gizli kalmış bilgilerin gün yüzüne çıkarılmasına yardımcı olan kaynaklardan biri olarak kabul edilmiştir. Çalışmaya konu olarak seçilen Alevî-Bektâşîliğin birçok farklı inanç sistemi ve kültürden etkilenerek senkretik bir yapı oluşturduğu görülmüş, bu çok katmanlı yapının oluşumunda mitik unsurların etkisinin çok güçlü olduğu tespit edilmiştir Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde mit ve mitoloji kavramı, mitlerin işlevi, mit türleri ve mitolojinin tarihi gelişimi üzerinde duruldu. İkinci bölümde Alevî-Bektâşîliğin oluşum süreci ve tarihçesi açıklandı. Üçüncü bölümde ise ilk önce Alevî-Bektaşî inanç sisteminde mitik unsurlar tespit edildi, daha sonra da tespit edilen bu unsurların değerlendirmesi yapıldı.