Anayasalarda insan hak ve özgürlüklerinin tanınması sorunu

Abstract

u çalışmada, çeşitli düşünce sistemlerinde oluşan ve gelişen insan hak ve özgürlükleri düşüncesinin siyasi, ekonomik, bilimsel, dinsel ve toplumsal olaylarının etkisiyle, dünyada ve Türkiye'de hukuk belgelerindeki evrimleşmesi süreci incelenmiştir. Bu evrimleşme süreci içinde yer alan II. Dünya Savaşı'ndaki insan hak ve özgürlüklerin ihlâlleri nedeniyle ortaya çıkan uluslararası sözleşmelerde ve anayasalarda insan onuru ilkesine yapılan vurgu bu çalışmada araştırılmıştır. İnsan hak ve özgürlüklerin soyut ve belirsiz nitelikli düşünce sisteminden, somut ve hayata uygulanabilen normlar olarak uluslararası platformda imzalanan sözleşme metinlerine ve Anayasa normları olarak devletlerin ulusal hukuk sistemlerine aktarılması; başka bir deyişle insan hak ve özgürlüklerin devletlerin ulusal ve uluslararası pozitif hukukunda tanımlanma ve tanınma süreci incelenmiş; ilgili hak veya özgürlüğün koruduğu alanın ve norm alanlarının tespiti ile norm somutlaştırılması süreçleri araştırılmıştır. İnsan hak ve özgürlüklerinin dinamik yapısı ele alınarak anayasa metinlerinde hak veya özgürlük normu olarak yer almayan pozitif hukukta tanınmamış ya da insan hak ve özgürlüklere dair tartışmalı olan ötanazi, kürtaj, unutulma hakkı, vicdani red, bilimsel ve tıbbi gelişmelerin sonucunda insan hakları ihlâlleri gibi konular değerlendirilmiştir.