Yeni medyada etik ve haberlerin doğruluk sorunu üzerine bir inceleme: TEYİT.ORG ve DOGRULUKPAYİ.COM örneği

Abstract

Teknoloji alanında kaydedilen ilerlemeler, insanlık tarihini derinden etkileyen önemli gelişmelerin yaşanmasına neden olmuştur. Bu etkileyici gelişmelerden biri de internet ve bilgisayar teknolojilerinin ortaya çıkışıyla birlikte dönüşen habercilik kavramıdır. 20. yüzyılda popülerleşen yeni medya, habercilik faaliyetlerinin sanal ortamlar üzerinden yürütülmesini olanaklı hale getirmiştir. Yeni ortamların gelişmesiyle birlikte yeni habercilik türlerinin oraya çıkışı, dijital çağ olarak adlandırılan günümüzde haberciliği etkileyen unsurların başında gelmektedir. Teknolojinin yarattığı bu yeni ortamlar sağladığı avantajlar vasıtasıyla habercilik alanına katkı sunarken, değer kaybı yaşanmasına da yol açmıştır. Gelişen teknolojiler haberciliğe ilişkin kavramların yeniden gözden geçirilmesi zorunluluğunu doğurmuştur. Bu dönüşüm sürecinde geleneksel habercilikte var olan etik ilkelerin yeni medya ortamlarında yitime uğraması, çeşitli etik sorunları beraberinde getirmiştir. Bu sorunların başında ise haberlerin doğruluğu gelmektedir. İnternet mecralarında dolaşıma giren yalan haberlerin niceliksel artışı, haberlerin doğruluğuna ilişkin çalışmalar yürüten haber doğrulama platformlarının kurulmasına zemin hazırlamıştır. Bu çalışmada haberciliğin dönüşümü bağlamında sanal mecralarda yayılan haberlerde yapılan etik ihlaller tespit edilmiştir. İnternetin gelişen teknolojiler ile birlikte yeni bir görünüm kazanan habercilik üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmada örneklem olarak haberlerin teyit edilmesine yönelik analizler yapan teyit.org ve dogrulukpayi.com doğrulama siteleri ele alınmıştır. Belirlenen iki site 1 Mart-31 Mart 2019 tarihleri arasında içerik analizi yöntemiyle incelenerek, haberciliğin teknolojilerin gelişimine paralel olarak geçirdiği dönüşüm araştırılmıştır. Elde edilen verilere göre, teknolojinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan yeni habercilik türlerinin haberciliği etkilediği sonucuna varılmış ve bu bağlamda yeni medyanın haberciliğe sağladığı olanaklar ile ivme kazanan etik ihlaller arasında bir ilişki olduğu saptanmıştır.