Dünya sistemi teorisi üzerinden 1960-80 yılları arasındaki toplumsal hareketleri okumak: Fransa ve Türkiye örneği

Abstract

Bu tezde, 1960-1980 yılları arasında Fransa ve Türkiye'de gerçekleşen öğrenci ve emek hareketleri, dünya sistemi teorisi özelinde, karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır. Bu tez, bu tartışmaları dünya sisteminin hegemonya, merkez-çevre, bağımlılık ve toplumsal hareketlerin kaynak mobilizasyonu/siyasi süreç yaklaşımları üzerinden ele alacaktır. Bu çerçevede, hareketlerin amaçlarını ve stratejilerini şartlandıran ulusal, siyasi ve toplumsal bağlamlar açısından, toplumsal ve siyasi koşulları değiştirmeye yönelik çabalar açısından ve eylemcilerin kendi inançları, stratejik ve taktik kararları açısından değerlendirilen hareketler merkez ve çevre ülkelerin karşılaştırmalı toplumsal hareket analiziyle anlam kazanacaktır. Tez, "1968 Dünya Devrimi" başkaldırısını bir belirteç olarak toplumsal hareketlerin mobilizasyonu ve siyasi süreç perspektifinden değerlendirecek, Fransa ve Türkiye açısından ortaklaşan yahut farklılaşan noktaların tespit edilmesinde 1968 öğrenci hareketlerinin rolünü ve sonrasında emek hareketlerinin gelişimini saptayacaktır. Dünya sistemi ve toplumsal hareketler yaklaşımlarının temel hipotezleri yanında, "toplumsal hareketler merkez ülkelerde merkez çözümlere, yarı-çevre ve çevre ülkelerde çevre çözümlere yol açarlar" hipotezi bu tartışmalar bağlamında değerlendirilecektir. Böylesine bir çaba sonucunda, 1968 hareketlerinin etkileri yani dünya sisteminin krizi ve dönüşümü, merkez ülkelerde yeni sol, katılımcı demokrasi ve sivil toplumun öneminin artışını simgelerken, yarı-çevre ve çevre ülkelerde radikalizm, şiddet, kutuplaşma, devlet baskısı ve hatta askeri müdahalelerle gerçekleşen bir süreci ortaya koymaktadır.