Antalya ili zeytin alanlarında zeytin sineği (Bactrocera oleae Gmel.) (Diptera: Tephritidae) ile mücadelede değişik tuzak tiplerinin ergin bireyleri yakalamadaki etkinlikleri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada, Antalya ili zeytin alanlarında zararlı olan zeytin sineği (Bactrocera oleae Gmel.) (Diptera: Tephritidae)'nin ergin olarak ortaya çıkışından itibaren değişik tuzak tiplerinin kullanılması ile yapılmış olan biyoteknik mücadele yönteminin etkilerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Zeytin sineğinin ergin mücadelesine yönelik yapılan çalışmada materyal olarak; cezbedici (30 g / lt Diamonyum fosfat + 0.5 g / lt Amonyum karbonat), sarı yapışkan tuzak, feromon kapsül [%0,1 (1,7)-dioxaspiro +(5,5) undecane %0,0187] ve delta tip tuzak kullanılmıştır. Bu çalışma, Antalya ilinde iki ayrı lokasyonda (Zeytinpark ve Gebizli-Muratpaşa' da bir üretici bahçesinde) (2017 ve 2018 yıllarında) zararlı erginlerinin doğada bulunduğu bir dönemde (Haziran sonu - Ekim sonu) yapılmıştır. Bu dönemde, söz konusu zararlının ergin bireylerinin yakalanması amacıyla değişik tip ve kombinasyondaki tuzaklar asılmıştır. Tuzaklar ağaçların güneydoğu dış dallarına yerden yaklaşık 2 metre yükseğe asılmış ve muameleler Tesadüf Blokları Deneme Deseni'ne göre uygulanmıştır. Her bir bahçe önce üç tekerrürlü olacak şekilde bloklara ayrılmış, sonra da muameleler bloklardaki parsellere tesadüfî olarak dağıtılmıştır. Parsel büyüklükleri bahçedeki ağaç sayısı dikkate alınarak 4-5 ağaç olarak hazırlanmıştır. Tuzaklar iki haftalık aralıklar halinde yenileriyle değiştirilmiş, toplanan tuzaklar laboratuvara getirilip alın lupu (35x) yardımıyla sayımları yapılmıştır. Her örneklemede, sayımlar sırasında her bahçeden toplanan farklı tip ve kombinasyondaki tuzaklardan elde edilen veriler ayrı ayrı kaydedilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, Zeytinpark Vakıf zeytinliğinde sarı yapışkan tuzağa ilişik cezbedici ve feromon kombinasyonunun en yüksek sayıda ergin yakaladığını (sırasıyla 2017 ve 2018'de 28.6 ve 18.0 birey/tuzak/dönem), Gebizli Mahallesi'nde kurulan denemede ise delta tip tuzağa ilişik feromonun (sırasıyla 2017 ve 2018'de 17.6 ve 21.6 birey/tuzak/dönem) diğer uygulamalardan daha fazla sayıda ergin yakaladığını açığa çıkarmıştır. Tüm bu sonuçlar, bu iki tuzak tipinin zeytin sineği ile mücadele kullanılabileceği göstermektedir.