Burkina Faso’da mısır üretiminin kar etkinliğinin ve karlılığının analizi: Hauts-Bassins örneği

Abstract

Bu tezde, Hauts-Bassins bölgesindeki mısır üretiminin kârlılığının ve kâr etkinliğinin analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmadaki birincil veriler, gayeli olarak seçilen 26 köyden rastgele seçilen 262 mısır üreticisinden yüz yüze yapılan anketler ile derlenmiştir. Çiftçiler, üretim sistemi, arazi mülkiyeti sistemi, işletme büyüklüğü ve illere göre 4 gruba ayrılmıştır. Veri analizinde değişkenlere ait tanımlayıcı istatistikler sunulmuş ve gruplar itibariyle istatistiksel karşılaştırmalar yapılmıştır. Kâr etkinliği analizinde ise stokastik kâr fonksiyonu kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, mısır üretiminin 0,1-1 hektarlık üretici grubundakiler, mülkiyet güvencesi düşük olan üreticiler, iş hayvanına ve el emeğine dayalı üretim sistemlerine dayalı üretim yapanlar ve Kenedougou ilindeki üretiler için kârlı olmadığını göstermektedir. Makineli üretim sistemini uygulayanlar, tapulu arazisinde üretim yapanlar, Tuy ilindekiler ve büyük üreticiler en kârlı üretici gruplarıdır. Mısır çiftçilerinin 0,1 ile 0,97 arasında değişen tahmini kâr etkinliği, ortalama 0,86 olarak bulunmuştur. Bu sonuç mısır üreticilerinin kârlarını, mevcut kaynaklar ile artırma potansiyeli bulunduğunu göstermektedir. Etkinsizliğin nedenlerine ilişkin sonuçlar, çiftçinin eğitiminin, deneyiminin, arazi mülkiyet güvencesinin, gübre kalitesinin kâr etkinsizliğini azalttığını göstermektedir. Öte yandan zararlılar, kuraklık, düzensiz yağışlar ve çiftçinin 50 yaşın üzerinde olması, etkinsizliği artırıcı faktörlerdir. Üretici grupları itibariyle etkinlik sonuçları, kârlılık sonuçlarıyla paralellik göstermektedir Bu nedenle, mısır üreticilerinin kâr etkinliğinin artırılması için tarımsal mekanizasyonun ve arazi mülkiyet güvencesinin sağlanması, işletme büyüklüğünün artırılması, sulama sisteminin kurulması, insan kaynağının niteliğinin iyileştirilmesi ve girdilere erişimin sağlanması, doğal faktörlerin zararlı etkilerinin giderilmesine yönelik önlemlerin alınmasını gerektirmektedir.