Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlilik inançlarını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim döneminde Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi son sınıfında öğrenim gören 76 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada, nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda, "Kaynaştırmada Öğretmen Yeterliği Ölçeği" ve "Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise araştırmacı tarafından hazırlanan, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının özel gereksinimli öğrencilere yönelik yeterlik düzeylerini ölçmeye yönelik soru formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel ölçme araçlarından elde edilen veriler istatistik paket programı kullanılarak, nitel ölçme aracından elde edilen veriler ise araştırmacı tarafından MEB'in öğretmen yeterlilikleri düzeyleri doğrultusunda hazırlanan "Sosyal Bilgiler Özel Alan Yeterlikleri Belirleme Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubrik)" kullanılarak, açık uçlu sorulara verilen cevaplar ise betimsel analiz ile analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen sonuçlara baktığımızda, çalışma grubundaki Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma yeterlilik düzeylerinin ve öğretmen öz yeterlik düzeylerinin orta düzey olduğu, kaynaştırma yeterlilik düzeylerinin değişkenlerine göre farklılık göstermediği, kaynaştırma öğretmen yeterliği ve öğretmen öz yeterlikleri arasında anlamlı ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise çalışma grubunun özel gereksinimli öğrenciler ile ilgili düzeylerinin "sınırlı anlama" düzeyinde olduğu görülmüştür. Araştırmada ayrıca çalışma grubunun özel gereksinimli öğrencileri olduğunda yapmaları gerekenleri kısmen de olsa söyleyebildikleri fakat özel gereksinimli öğrencileri ile ilgili örnek bir olayı çözme konusunda yetersiz cevaplar verdikleri söylenebilir. Araştırmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, çalışma grubunun kaynaştırma yeterlilik düzeyleri orta düzeyde, özel gereksinimli öğrencilerle ilgili özel alan yeterlilik düzeyleri de sınırlı anlama düzeyinde çıkmıştır. Araştırmanın nitel bulguları nicel bulguları destekler yönde çıkmıştır. Araştırmanın bu sonuçlarını, çalışma grubunun lisans eğitimlerinde aldıkları Özel Eğitim dersinden yeterli oranda faydalanamadıklarına bağlamak mümkündür.