Enerji, güvenlik ve neo-realizm: Türkiye’nin enerji güvenliği geliştirme kabiliyeti

Abstract

Enerji güvenliği, sınırlı kaynakların dağıtımını ve bu dağıtımın sonuçlarını açıklayan güç siyasetinin önemli bir bileşenidir. Bu varsayımı yapılandırmak; enerjinin, teorik yaklaşımları temel alan güvenlik tanımlarını nasıl değiştirdiğini ve şekillendirdiğini ortaya koymak gerekmektedir. Tez kapsamında, enerji güvenliğinin Uluslararası İlişkiler (Uİ) kuramlarından yararlanılarak kavramsallaştırılması, oluşturulan teorik çerçeve aracılığıyla seçili ülkelerin enerji güvenliğinin irdelenmesi ve Türkiye'nin enerji güvenliğinin sağlanması için yapılması gereken hususların ortaya konması amaçlanmaktadır. Çalışmanın kavramsal çerçevesinin, uluslararası ilişkiler teorilerinden Realizm, Neo-Realizm ve enerji güvenliği ilişkisi üzerinden çizilmesi planlanmaktadır. Bu doğrultuda, klasik bir tanımlamanın ötesinde ve aynı zamanda Uİ disiplininin kuramları ışığında, enerji güvenliğine ve Türkiye'nin enerji jeopolitiğine teorik bir perspektif kazandırılması hedeflenmiştir. Çalışmanın birinci bölümü, enerji ve güvenliğe genel bakışı yansıtmaktadır. İkinci bölüm; var olan teorilerin ampirik olarak uyarlanması ve irdelenmesi, enerji güvenliğinin ölçülmesi ve geliştirilmesine olanak tanıyacak unsurlarının belirlenmesi ve G20 ülkeleri aracılığıyla test edilmesi üzerine tasarlanmıştır. Bu noktada Uİ teorilerinden destek alınmaktadır ve tarihsel enerji güvenliği ajandasıyla günümüz çalışmalarını birleştiren bir çerçeveye erişilmektedir. Çalışmada aynı zamanda neo-realist yaklaşımın, enerji güvenliği çalışmalarında nasıl yorumladığı tartışılmaktadır ve Enerji Güvenliği Geliştirme Kabiliyeti Endeksi (EGGK) geliştirilmektedir. Üçüncü bölümde, Türkiye'nin EGGK seviyesini artırmasına olanak tanıyacak politikalar tartışılmaktadır. Sonuç bölümünde tez çalışmasının bütününün saptama, öneri ve değerlendirme başlıkları altında tartışılması söz konusudur.