İnformal yaşlı bakımında kadın emeğinin toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Amaç: Türkiye'de yaşlı bakımı daha çok informal olarak aile üyeleri tarafından yapılmaktadır. Aile üyeleri içinden de kadınlar birincil bakım veren konumundadır. Araştırmanın amacı, yaşlı bakımı ile ilgili toplumsal cinsiyet rollerinin aile içinde nasıl şekillendiğini kadın emeği bağlamında ortaya koymaktır. Yöntem: Bu tezde, bakım emeği feminist bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Katılımcıların bakımla ilgili deneyimleri, toplumsal cinsiyetle ilgili anlamlandırmaları, bakım emeği ile ilgili algıları ele alınacağından görüşme tekniğine dayalı bir nitel araştırma yapılmıştır. Bu sebeple araştırma kapsamında yaşlı bakımı yapan beş kadın beş erkek aile üyesi ile görüşmeler yapılmıştır. Bulgular: Elde edilen verilerin analizinde yaşlı bakımı konusunda; bakım süreci, bakımda işbölümü ve bakım emeği olmak üzere üç ana tema belirlenmiştir. Bu kapsamda, ev işlerinin bakım işleri ile bütünleşmesinin kadınları fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz etkilediği görülmüştür. Bir diğer önemli bulgu, aile içinde yaşlı bakımı yaparken kadın ve erkek arasında eşitsiz ve adil olmayan bir işbölümü olduğudur. Sonuç: Kadınların ve erkeklerin bakım verirken yaptıkları işler niceliksel ve niteliksel olarak farklılık göstermektedir. Öte yandan bakım emeği karşılığında maddi bir beklenti bulunmamaktadır. Ayrıca, yaşlı bakımına manevi bir anlam yüklenmektedir. Bu sebepler kadın emeğinin görünmezliğini arttıran unsurlar olarak ortaya çıkmıştır.