Arkeolojik tekstil konservasyonu: Türkiye örneği

Abstract

Tarih boyunca tekstilin insanların yaşamında vazgeçilmez bir yeri olmuştur. Organik maddelerden meydana gelen tekstillerin koruması ise oldukça zor olmuştur. Bu korumayı müzeler üstlenmişken kaybolan kültürel mirasın korunması hakkında konulan kurallar ICOM (International Council of Museums) tarafından belirlenmiştir. Müzelerde sergilenmekte ve depolarda tutulmakta olan tekstil maddelerinin, çeşitli analizler ve incelemelerden sonra konservatörler tarafından müdahale şekline karar verilir. Bu müdahale ise tekstil malzemesinin üzerinde korumaya yönelik ya da eksik yerin tamamlanması için gerekli işlemlerdir. Teknoloji geliştikçe tekstil ürünlerine müdahaleler de farklılaşmıştır. Genellikle tekstil bozulmuş yüzeyine müdahale etmeden eksik parça aynı kalarak bütününün bozulması engellenerek koruma altına alınmalıdır. Arkeolojik tekstillere müdahale ise daha farklı yapılmalıdır, uzun yıllar boyunca toprak altında kalan tekstil yüzeyinin kırılganlığı daha fazla artmaktadır. Müdahale yapılmadan önce nasıl topraktan çıkartılacağı, nasıl bir işleme tabi tutulması gerektiğinin kesinlikle bilinmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin yapılabilmesi ise uygun ortamların hazırlanması gerekmektedir. Tekstilde yer alan bozulmaların tamamlanması oldukça güç metotlar arasındadır. Bulunduğu yüzyılın tüm özelliğini üzerinde taşıyan tekstil' in onarılması, temizlenmesi oldukça dikkat isteyen bir işlemdir. Ehil ellerde gerçekleşmeyen bir onarım ve temizlik, tekstil yüzeyinde geri dönüşü olmayan tahribatlar bırakmaktadır. Bir konservatörün en dikkat etmesi gereken husus da budur.Tüm tekstiller bir toplumun geçmişini aydınlatan parçalardır. Heykeller veya resimler nasıl bir müzede izleyiciye görsellik keyfi sağlayan parçalarsa tekstil ürünleri de o toplumun folklorik öğelerini taşırlar. Görünüş, teknik açıdan farklılık gösterse de bir sanat nesnesini koruma temel olarak ele alacağımız hususlardan olmalıdır.