Tip 2 diyabetli bireyler için web tabanlı eğitim programı geliştirilmesi ve programın diyabet yönetimine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma web tabanlı eğitim programı geliştirilmesi ve programın diyabet yönetimine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla randomize kontrollü deneysel çalışma olarak yapılmıştır. Yöntem: Bu araştırma Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Polikliniğinde 89 tip 2 diyabet tanısı alan bireyle yapılmıştır. Web sayfası ve içeriğinin hazırlanmasında güncel liretatür, ulusal ve uluslar arası web siteleri ve uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamındaki bireyler, randomizasyonla girişim (n=44) ve kontrol (n=45) gruplarına alınmıştır. Girişim grubuna alınan bireylere üç aylık süre ile hazırlanan web sayfası, SMS, e-mail ile bilgilendirmeler yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Metabolik Kontrol Değişkenleri Formu, Diyabet Özbakım Aktiviteleri Anketi, Tip 2 Diyabetli Bireylerde Öz Etkililik Ölçeği, Diyabete Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Web Sitesi Analizi ve Ölçümü Envanteri kullanılmıştır. Hastalardan bilgilendirilmiş onam alınmış ve tüm veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Bulgular: Geliştirilen web sitesinin değerlendirilmesinde uzmanların puanlamaları arasındaki uyum Kendall Uyuşum Katsayısı ile değerlendirilmiş ve görüşlerin tutarlı olduğu sonucuna varılmıştır (Wa:0.387 p<0.05). DISCERN kılavuzu ile genel değerlendirme puan ortalaması 5 üzerinden 4.72±0.46 bulunmuştur. Araştırmada, girişim ve kontrol grubundaki bireylerin sosyo-demografik özellikleri ve hastalık özellikleri açısından gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p>0.05) ve her iki grubun homojen olduğu bulunmuştur. Web tabanlı eğitim, üç aylık dönemde girişim grubundaki bireylerin metabolik kontrol değişkenlerini, özbakım, öz etkililik, ve yaşam kalitesi puan ortalamalarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttırmıştır (p<0.05). Sonuç: Çalışmamızda, web sitesinde yer alan bilgilerin kaliteli, uygun ve kullanılabilir olduğu; ayrıca web tabanlı eğitimin hastaların özbakım aktivitelerine, öz etkililiklerine ve yaşam kalitelerine katkı sağladığı sonucuna varılmıştır.