Reha Erdem sineması’nda uzam, zaman ve bellek

Abstract

Son dönem yeni Türk Sineması'nın daha ilk filmleriyle ulusal ve uluslararası festivallerde adından söz ettiren, bağımsız ve kendine özgü sinema diliyle öne çıkan yönetmenlerinden biri olarak Reha Erdem'in sinemasının uzam, zaman ve bellek açısından irdelenmesi tezin ana hedefidir. Bu çalışmada bir yandan sinemanın uzam ve zamanla karşılıklı ilişkisi irdelenmekte diğer yandan sinemanın kendi uzam ve zamanını nasıl biçimlendirdiği, nasıl dönüştürdüğü konusu bu alandan farklı anlayışlar ışığında ortaya konulmaktadır. Daha sonra Türk Sineması Tarihi bağlamında Türk sinemasının dönemleri bu iki kavram üzerinden değerlendirilmekte ve son olarak da Reha Erdem sinemasının yarattığı atmosfer tüm uzam ve zamanın özellikleri temelinde analiz edilmektedir. Sinema aygıtı, günümüze kadar uzanan süreçte; tüm teknolojik, sosyo-ekonomik süreçlerden etkilenerek kendi yapısal özelliklerini deneyleyerek, sorgulayarak, dönüştürerek, yeniden tanımlayarak, eksiltip çoğaltarak sinema sanatı olarak kendini kanıtlamıştır. Bu süreç kesintisiz devam etmektedir. Tüm bu süreçler boyunca anlatı ve temsil yapıları uzam ve zamanın dönüşümlerini etkileyerek ve onlardan etkilenerek yeni biçemler geliştirmiştir. Tüm bu süreci şekillendirirken kendine özel öğeler (senaryo, kurgu, kamera, oyuncu, ses, müzik vb) üzerinden kendi anlatı kalıbını üretmektedir. Reha Erdem'in yarattığı atmosferin uzam –mekân, hareket, varlık/ beden- ve zaman kalıplarının sorgulanması yönetmenin sinemasal bakış açısını ortaya çıkaracaktır. Bu sorgulama yönetmenin tüm çalışmalarının genel bir değerlendirmesi üzerinden gerçekleştirilerek böylece yönetmenin çok katmanlı anlatı yapısı çözümlenecektir.