Afganistan’da Amu-Darya havzası’ndaki Angot bölgesi ve çevresinin petrol jeoloji incelemesi

Abstract

Bu çalışmada Afganistan'ın kuzeyinde yer alan Amu-Darya Havza'na ait Angot bölgesi ve çevresinin petrol jeoloji incelenmesi amaçlanmaktadır. Amu-Darya Havzası, kuzeybatıda İran'dan başlayarak güneydoğuya doğru uzanır ve Afganistan'ın kuzeyinde bulunur. Bu Havza Türkmenistan ve Özbekistan sınırları içerisinde de çok geniş alanları kapsar ve bu bölgelerde de önemli petrol üretim alanlarını içinde bulundurur. Havza, Kopet-Dağı ve Bande-Türkistan Dağlarının yüksek sırtlarını oluşturan alanların kuzeyinde kalmaktadır. Afganistan'ın kuzey, kuzeybatı ve güneydoğu bölgelerinde keşfedilmemiş petrol ve doğalgaz havzaları vardır. Yapılan jeolojik ve jeofizik çalışmalar sonucunda yaklaşık 500 antiklinal yapısı belirlenmiştir. Bu antiklinallerin 67'si Kuzey Afganistan'dadır. Bu antiklinallerde 121 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda Kuzey Afganistan'da 8 gaz havzası 7 petrol havzası bulunmuştur, Angot, Akdarya, Bazarkamı, Kaşkari, Zamarudsay, Aliğül, Hocasilan petrol havzasıdır. Hocagogirdak, Carkoduk, Cuma, Başikord, Yetimtağ, Cangalkalan, Hocaborhan, Çiğçi gaz havzasıdır. Jura yaşlı formansunlar ile Eosen yaşlı suzak formasyonu kaynak kaya özelliği taşımaktadır. Bu formasyonlar yetrli miktarda hidrokarbon için organik madde içermekte ve gerekli ısısal olgunluğu ulaşmışlardır. Üst jura yaşlı karbonat kayalar en iyi rezervur kayaları oluşturmaktadır. Bunlar yeterli oranda gözeneklilik ve geçirgenliğe sahiptirler. Amu Darya havzası Angot bölgesinde haidrokarbonların birikimi için uygun kapan oluşumları da bulunmaktadır.