Çapraz akran öğretimi modelinin öğrencilerin öz yeterlilik inançları üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı Mutfak dalında Temel Yiyecek Üretimi dersi kapsamında bir akran öğretimi modeli geliştirmek ve modelin öğrencilerin öz yeterlilik inancı üzerine olan etkisini ortaya koymaktır. Buradan hareketle, öncelikle Temel Yiyecek üretimi dersinin uygulamalı eğitimlerinde uygulanmak üzere bir çapraz akran öğretimi modeli tasarlanmıştır. İç içe karma yönteme göre tasarlanan bu çalışmanın ilk aşamasında Nicel verilerden elde edilen bulgular ile TMYÜ dersi kapsamında uygulanan çapraz akran öğretimi yönteminin öğrencilerin öz yeterlilik inançları üzerindeki etkisi ön- test son- test kontrol gruplu deneysel çalışma ile ortaya konmaya çalışılmışıdır. Öncelikle TMYÜ dersine ilişkin bir çapraz akran öğretimi programı tasarlanmıştır. Elde edilen veriler ile çapraz akran öğretiminin öğrencilerin öz yeterlilik inançları üzerindeki etkisi Wilcoxon ve Mann Whitney U testi yardımıyla sınanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise TMYÜ dersine yönelik tasarlanan ÇAÖ uygulamasının, öğrencilere, öğrenme öğretme ortamına katkılarını, süreçte yaşanan güçleri derinlemesine ortaya koymak, uygulamaya yönelik öneriler geliştirmek ve katılımcıların belirttiği metaforlar ile ÇAÖ'ni nasıl algıladıklarını anlamak, açıklamak amacı ile Nitel araştırma verilerinden yararlanılarak zengin ve özgün bulgular elde edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen bulgulara göre, hem deney grubunda yer alan akran öğrenenlerin hem de akran öğreten rolünde olan öğrencilerin öz yeterlik inançlarının anlamlı olarak arttığı bulunmuştur. Kontrol grubunun ise puanlarının denk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre, TMYÜ dersine ilişkin olarak yapılan çapraz akran öğretimi uygulamasının öğrencilerin öz yeterlilik inancını artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın nitel verilerinden elde edilen sonuçlara göre gerek akran öğrenen gerekse akran öğrenen rolündeki öğrencilerin, derslerin çapraz akran öğretimi yöntemi ile işlenmesine olumlu yaklaştıkları ve yöntemi faydalı buldukları, öz güvenlerinin arttığı, iletişim ve empati becerilerinin geliştiği ortaya çıkmıştır. Araştırmanın diğer önemli sonuçları ise yöntemin akranlar arası olumlu ilişkiler geliştirmede etkili olduğu ve öğrenme öğretme ortamının olumlu etkilediğidir.