Türk iş sisteminin temel dinamiklerinin 1908-1960 aralığında Türkçe romanlar üzerinden incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Türkçe romanda, 1908-1960 aralığı temelinde Türkiye'deki iş sisteminin temel unsurlarının oluşumunun roman içerikleri üzerinden bir anlatı çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. Genel olarak sosyal bilimlerde, özel olarak yönetim yazınında kurgu öğelerin kullanılması son yıllarda artan bir olgu olmasına rağmen, belirli bir kesim tarafından mesafeyle yaklaşılan bir durumdur. Bunun en temel nedenlerinden biri genel olarak sanat eserlerine ve bilimsel çalışmalara gösterilen pozitivist yaklaşımdır. Roman her dönemde edebi türler arasında en çok ilgi çekeni olmuştur. Esnek ve dinamik yapısı, öyküleme çeşitliliği ve kendine has anlatım biçimi yüzünden geniş kitlelerce tercih edilmiştir. Yönetim yazınında iş sisteminin temel unsurlarının romanlar üzerinden incelenmesi alan için yeni bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Özellikle Türkçe literatürde bu konuda bir eksiklik olduğu göze çarpmaktadır. Çalışmada özellikle sosyolojik okumaya imkân sağlayan ve Türkçe romanda kanonlar arasında kabul edilen eserler seçilmiştir. Devlet, Türk iş sisteminde kurucu ve dönüştürücü bir aktör olduğundan Türk iş sistemi çalışmalarında özel bir yere sahiptir. Bu nedenle çalışmada, Türkçe romanda Türkiye'deki iş sisteminin temel unsurlarının oluşumu incelenirken devletin fonksiyonuna ve onun ticaret erbabıyla ilişkisine odaklanılmış ve İkinci meşrutiyetten 1960 kadar olan dönemi anlatan on roman belirlenmiştir. Bu romanlardan devlet ile ticaret erbabı ilişkisini anlatan bölümler seçilmiş, daha sonra seçilen bu parçalar dönemi anlatan tarihsel olaylarla birleştirilerek bir anlatı (narrative) çerçevesinde işlenmiştir.