Neo-klasik realizm bağlamında Türkiye-Romanya ikili ilişkileri (1990-2015)

Abstract

Uluslararası sistem içerisinde bölgesel bir alt sistem olan Balkanlar, Soğuk Savaş'ın hemen ardından uluslararası politika bağlamında önemli bir konuma gelmeye başlamıştır. Bölgedeki rejim değişiklikleri ve Yugoslavya'nın parçalanması ön plana çıkmakla birlikte, Soğuk Savaş sonrası meydana gelen değişimler Romanya'nın dış politikasını etkilemekle kalmamış aynı zamanda iç politikasını da yakından kapsamı alanına almıştır. İki kutuplu uluslararası sistemin ortaya çıktığı ve "Soğuk Savaş Dönemi" olarak adlandırılan 1947-1989 yılları arasında Türkiye ve Romanya farklı blokların üyeleriydi. ABD, Batı Bloku'nun liderliğini yaparken Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ise Doğu Bloku'nun liderliğini üstlenmiştir. Nitekim bu dönemde Türkiye ve Romanya arasında politik, ekonomik, askeri, stratejik ve jeopolitik tutum ve uygulamaların farklı olmasından ötürü ikili ilişkiler minimal düzeyde kalmıştır. Köklü bir geçmişi olan Türkiye ile Romanya arasındaki ilişkiler, karşılıklı güven ve sağlam irade temelinde gerçekleşmektedir. Türkiye ve Romanya'nın siyasi, askeri ve ekonomik ilişkileri Türk ekonomisinin gelişiminin etkisiyle son yirmi beş senedir daha aktif bir şekilde gelişim göstermiştir. İkili ilişkilerde coğrafi yakınlık ve tarih faktörünün de etkisiyle siyasi ilişkilerden ekonomik ilişkilere, sosyo-kültürel ilişkilerden askeri ilişkilere değin birçok alanda güçlü bağlar tesis edilmiştir. Bu ilişkiler ağında özellikle ekonomik ve güvenlik işbirliği diğer alanlardaki ilişkilere yön verebilmektedir. Bu çalışma, neo-klasik gerçekçiliğin teorik temeline dayalıdır ve Soğuk Savaş sonrası dönemde, Türk-Romen ikili ilişkilerinin nasıl bir istikamet izlediği sorusunun yanıtlarını kaleme almıştır. Bu çerçevede önce iki ülke arasındaki ilişkilerin genel kadrosu özetlenmiştir. Bunun ardından da ikili ilişkilerindeki işbirliği alanlarına ve işbirliğindeki başlıca sorunlara değinilmiştir. AB ve Kuzey NATO üyelikleri konusunda iki ülke birbirine karşılıklı destek vermiştir/vermektedir. Bu durumun Karadeniz'deki konjonktürel bir süreç olmasından ziyade, Romanya ve Türkiye işbirliğinin derinleşmesine katkı sağladığına da değinilmektedir.