Peyzaj kalite hedeflerinin yerel ölçekte belirlenmesi: Antalya Aksu örneği

Abstract

Ülkemizde 2004 yılında yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi'nin taraf ülkelere ilişkin yükümlülüklerinden biri de yerel, bölgesel ve ulusal ölçekte peyzaj kalite hedeflerinin belirlenmesidir. Bu çalışmada, Antalya'nın merkez ilçelerinden biri olan Aksu örneğinde peyzaj kalite hedeflerinin yerel ölçekte belirlenmesi amaçlanmıştır. Beş aşamalı olarak yürütülen çalışmada öncelikle alanın doğal, kültürel ve sosyo-ekonomik yapısına ilişkin envanter çıkarılmış ve arazi gözlemleri yapılmıştır. Çeşitli yıllara ait uydu görüntüleri kullanılarak alanın önceki ve şimdiki durumu saptanmış; yıllar içinde alanda oluşan değişimler ortaya konulmuştur. Analiz sonucunda özellikle ilçenin kıyı kesimlerinde önemli değişimlerin yaşandığı, kentsel dokuda büyük bir artış olurken tarım alanlarında ise azalma olduğu saptanmıştır. Ayrıca Aksu peyzajlarının sınıflandırılması amacıyla peyzaj karakter analizi yapılmış; 3 adet peyzaj karakter alanı ve 20 adet peyzaj karakter tipi belirlenmiştir. DPSIR (İtici güç-baskı-durum-etki-tepki) analizi yapılarak itici güçlerin Aksu peyzajları üzerindeki etkileri belirlenmiştir. İlçe peyzajı açısından tarım, çarpık kentleşme ve nüfus artışı, turizm ve ulaşım/altyapı birer itici faktör olarak tanımlanmıştır. Yerel halkın ve uzmanların Aksu peyzajlarına ilişkin görüş ve beklentilerini ortaya koymak amacıyla bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yöre halkı genel olarak Aksu peyzajlarını beğenmektedir. Uzmanlara göre ise Aksu peyzajlarının kalitesinin arttırılabilmesi için özellikle doğru planlamalar yapmak önemlidir. Çalışmadan elde edilen veriler ışığında Aksu peyzajlarına yönelik olarak sektörel bazda (tarım, ormancılık gibi) peyzaj kalite hedefleri belirlenmiştir. Ayrıca Aksu peyzajlarının korunması, planlanması ve yönetimine yönelik öneriler sunulmuştur.