Barış gazeteciliği bağlamında Ankara Garı saldırısı haberlerinin eleştirel söylem çözümlemesi

Abstract

Kitle iletişim araçlarının haber üretim ve aktarım sürecinde ideoloji kavramı çoğu zaman belirleyici bir faktör olmakta, farklı yayın kuruluşlarınca aynı olaylar farklı şekillerde tanımlanabilmektedir. Bu çalışmada 10 Ekim 2015 günü Ankara Garı'nda gerçekleştirilmesi planlanan Emek, Barış, Demokrasi mitingi öncesinde, miting katılımcılarına yönelik olarak gerçekleşen ve Cumhuriyet tarihinin en büyük terör saldırısı olarak nitelenen intihar saldırısı sonrası Türk basınında olayla ilgili yer alan haberlerin eleştirel söylem çözümlemesini yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada Teun A. Van Dijk'ın eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak 11, 12, 13, 14, 15 Ekim 2015 tarihli Sabah, Star, Hürriyet, Cumhuriyet, Zaman, Özgür Gündem gazetelerinin olayla ilgili haberleri incelenmiştir. Dört bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde gazetecilerin ve gazete sahiplerinin medya metinlerine yansıyan ideoloji ve söylemi dil yoluyla oluşturduklarının altı çizilmiş, ideoloji ve medyanın ayrılmaz ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde yeni bir habercilik anlayışı olan "Barış Gazeteciliği"nin önemi, gerekliliği, genel geçer gazetecilik ile olan benzerlik ve farklılıkları ve barış gazeteciliğinin hayata geçirilmesi için yapılması gerekenler anlatılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde "Nefret Söylemi" kavramının toplumun bazı kesimlerini "biz" ve "onlar" olmak üzere ayrıştırarak toplumun bu kesimlerini ötekileştirmesine değinilmiş, nefret söyleminin medyada nasıl yer bulduğu ve bu konuda medyaya düşenler ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın dördüncü ve son bölümünde ise 10 Ekim günü Ankara Garı'nda gerçekleşen intihar saldırısının Türk basınında nasıl haberleştirildiği farklı gazeteler örnekleminde söylem çözümlemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışma sonunda gazetelerin ideolojik farklılıklarının ve sahiplik yapılarının ilgili haberlerin metinlerinin inşasında etkin oldukları açıkça görülmüştür. Farklı ideolojilere sahip gazeteler Ankara Garı'nda yaşanan olayla ilgili farklı gerçeklikler tasarlamış, olayı kendi ideolojileri doğrultusunda ele almışlardır.