Cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler programlarının sosyal bilimler öğretim yaklaşımlarına göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı cumhuriyetten günümüze Sosyal Bilgiler Programlarının Sosyal Bilgiler öğretim yaklaşımlarına göre incelenmesidir. Çalışma nitel araştırma tekniklerine bağlı kalınarak yürütülmüştür. Araştırma problemine yanıt aramak için nitel araştırma türlerinden tarama modeli içinde yer alan tarihsel yöntem kullanılmıştır. Araştırmada cumhuriyet dönemine ait 1924,1930, 1948, 1962, 1968, 1990 ilkokul programları ile 1931-1932, 1938, 1949, 1962, 1970, 1985 tarihli ortaokul programları, 1998 tarihli ilköğretim Sosyal Bilgiler programı ve 2005 tarihli İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretim Programı incelenmiştir. Çalışmada, literatür taraması sonucunda elde edilen veriler Sosyal Bilgiler öğretim yaklaşımları açısından betimsel analiz tekniğine dayalı olarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre 1924, 1938,1948 ilkokul programları ile 1931-1932, 1938, 1949 ve 1985 programları Sosyal Bilgiler öğretim yaklaşımlarından vatandaşlık aktarımına ait özelliklere yer verildiği saptanmıştır. Ayrıca bu programlarda sosyal bilim disiplinlerine (tarih, coğrafya, hukuk, siyaset bilimi, ekonomi ve sosyoloji) ait konu içeriklerine değinilmiştir. 1931-1932 ve 1938 programlarında, yansıtıcı araştırma yaklaşımının özelliklerine uygun bulguya ulaşılamamıştır. 1968, 1990, 1998 ve 2005 programlarında Sosyal Bilgilerin üç yaklaşımına (vatandaşlık aktarımı, sosyal bilim ve yansıtıcı araştırma) ait özelliklere yer verildiği tespit edilmiştir. Özellikle bu programlar disiplinler arası bir yaklaşımla yapılandırıldığı ancak konu bütünlüğü sistemli olmadığı söylenilebilir. Yansıtıcı araştırma açısından öğrencinin deneyim kazanması, problem çözme, düşünme ve sorgulama anlayışı üzerinde durulduğu saptanmıştır. 2005 Sosyal Bilgiler Programında, vatandaşlık aktarımına ait temel kültürel değerlere vurgu yapıldığı tespit edilmiştir. 2005 programı disiplinlerarası bir yaklaşımla oluşturulduğu ve her bir öğrenme alanı birden fazla disipline ait konularla bütünleştirildiği söylenilebilir. Yansıtıcı araştırma anlayışına ait özellikleri yansıtan bir programdır.