Barkin annelik fonksiyonu ölçeğinin uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, doğum sonrası annenin fonksiyonel durumunu belirlemek üzere Lynn Jennifer Barkin tarafından geliştirilmiş olan Barkin Annelik Fonksiyonu Ölçeği'nin Türk kültürüne uyarlayarak geçerlik ve güvenirliğini belirlemektir. Yöntem: Araştırma, basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 15, 17, 18' nolu ve Meltem Aile Sağlığı Merkezlerinde 10 Şubat-15 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırma örneklemini, doğum sonu 6-10 haftalık dönemde olan, 18-40 yaşları arasında, araştırmaya katılmaya gönüllü olan 235 anne oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, anneleri tanıtıcı bilgi formu ve Barkin Annelik Fonksiyonu Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, aritmetik ortalama, Kendall W analizi, faktör analizi, Cronbach alfa katsayısı ve madde analizi kullanılmıştır. Bulgular: Ölçeğin Türkçeye uyarlamasında körlemesine ters çeviri yöntemi kullanılmıştır. Uzman görüşlerinin uyumluluk düzeyi Kendall W= 0.297 (p=0.004) bulunmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin 5 faktör altında toplandığı ve faktörlerin açıklanan varyansa toplam katkısının %59.9 olduğu belirlenmiştir. Ölçekten elde edilen puanlar doğrultusunda yapı geçerliliğine ilişkin ek kanıt elde etmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmıştır. DFA'nın uyum indekslerinin, Ki-kare (2) İyilik Uyumu 2(94)=159.93 (p=0.000), 2/sd=1.70, Yaklaşık Hataların Ortalama Karakökü (RMSEA) 0.05, Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI) 0.94, Karşılaştırılmalı Uyum İndeksi (CFI) 0.96, Standartize Edilmiş Artık Ortalamaların Karakökü (SRMR) 0.06 ve İyilik Uyum İndeksi (GFI) 0.91 olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin genel cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.73'tür ve ölçek alt boyutlarıdan, Öz Bakım Boyutu'nun 0.66, Anne Psikolojisi Alt Boyutu'nun 0.71, Bebek Bakımı Alt Boyutu'nun 0.62, Sosyal Destek Alt Boyutu'nun 0.69, Anneliğe Uyum Alt Boyutu'nun 0.50 olduğu hesaplanmıştır. Madde analizi sonucunda, maddelerin ayırt edicilik (rjx< 0.10) düzeyinin güçlü olduğu saptanmıştır. Sonuç: Sonuç olarak, "Barkin Index of Maternal Function" Türkçe formunun kadınların doğum sonu annelik fonksiyonunu ölçmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır.