Neuman’ın sistemler modeline temellendirilmiş depresyonla başa çıkma programı’nın hastaların başa çıkma stratejileri, öz saygı ve depresyon düzeylerine etkisi

Abstract

Neuman Sistemler Modeli'ne temellendirilmiş Depresyonla Başa Çıkma Programı'nın depresyon tanılı bireylerin başa çıkma stratejileri, öz saygı ve depresyon düzeylerine etkisini saptamaktır. Yöntem: Araştırma ön-test son-test düzeninde tek körlü randomize kontrollü deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini 43 katılımcı (girişim-24 ve kontrol-19) oluşturmuştur. İlk karşılaşmada her iki gruba ölçüm araçlarının ön testi uygulanmıştır. Kontrol grubuna bir ay sonra son test uygulanmıştır. Girişim grubuna bir ay süren program uygulanmış ve hemen ardından son test yapılmıştır. Son testten iki ay sonra izlem verileri toplanmıştır. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Ölçeği, Rosenberg Öz Saygı ölçeği, Başa Çıkma Stratejileri Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler karışık desenler için (2×3 split-plot) iki faktörlü varyans analizi (ileri analiz için Bonferroni testi) ve Spearman Korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Yapılan analizler sonucunda Neuman Sistemler Modeli'ne temellendirilmiş Depresyonla Başa Çıkma Programı'nın depresyon ve öz saygı düzeylerinde ve başa çıkma stratejilerinde (sorun çözme, sosyal destek arama, kaçınma) zaman ve grup ortak etkisinin anlamlı olduğu; girişim grubunda depresyon düzeyindeki azalmanın öz saygı düzeyindeki yükselme ve kaçınma stratejisi kullanma düzeyindeki azalma ile ilişkili olduğu bulunmuştur (p<0,05). Üçüncü ayda yapılan izlemlerde etkilerin devam ettiği ancak azaldığı saptanmıştır. Sonuç: Neuman Sistemler Modeline temellendirilen Depresyonla Başa Çıkma Programı depresyon düzeyini azaltma, öz saygı düzeyini artırma, başa çıkma stratejilerinden sorun çözme ve sosyal destek arama stratejilerini artırma ve kaçınma stratejisini azaltmada etkili olmuştur. Böylece Neuman'ın Sistemler Modeline göre ikincil ağırlıklı, birincil ve üçüncül koruma ile direnç hatları güçlendirilerek temel yanıtın (depresyon) azaltılabileceği doğrulanmaktadır. Depresyonla başa çıkmada psikoeğitim uygulamalarının sürekliliğinin sağlanması önerilir.