Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öz-yeterlilik inançları, öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı'na (PFESP) katılan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin öz-yeterlik inançları, tutumları ve kaygı düzeylerinin incelenmesidir. Çalışmada öncelikle öğretmen adaylarının mesleği tercih nedenlerinin, öz-yeterlik inançlarının, tutumlarının ve kaygı düzeylerinin belirlenmesi, daha sonra öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının, tutumlarının ve kaygı düzeylerinin cinsiyet, yaş, öğrenim görülen/mezun olunan Fakülte/Yüksekokul türü değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi ve son olarak öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları, tutumları ve kaygı düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden tekil ve ilişkisel tarama modeli kullanılan çalışmada veriler, 2014-2015 öğretim yılı güz ve bahar dönemlerinde Akdeniz Üniversitesi PFESP'e katılan öğretmen adaylarından (n=492) gönüllülük esasına dayalı olarak toplanmıştır. Çalışmaya ilişkin verilerin toplanmasında Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen ve Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya, (2005)tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği",Üstüner (2006) tarafından geliştirilen "Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği" ve Cabı ve Yalçınalp (2009) tarafından geliştirilen "Öğretmen Adaylarına Yönelik Mesleki Kaygı Ölçeği" kullanılmıştır. Çalışmada SPSS 21.0 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilen verilerin betimsel analizi frekans, yüzde ve aritmetik ortalama ve standart sapma değerlerine dayalı olarak yapılmıştır. Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inancı, tutum ve kaygı düzeylerinin "Cinsiyet" değişkenine göre karşılaştırılması bağımsız gruplar t-test analizi, "Yaş" ve "Öğrenim görülen/mezun olunan Fakülte/Yüksekokul" değişkenlerine göre karşılaştırılması Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), öz-yeterlik inancı, tutum ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişkilerin yönü ve düzeyinin belirlenmesi ise çoklu korelasyon analizi uygulanarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre PFESP'e katılan öğretmen adaylarının çoğunluğu öğretmenlik mesleğini çalışma koşulları ve devlet güvenceli bir iş elde etme nedeniyle tercih etmektedir. Öz-yeterlik inanç düzeylerine ilişkin bulgularda öğretmen adaylarının yüksek düzeyde öz-yeterlik inancına sahip oldukları görülmekte olup cinsiyet ve yaş gibi bağımsız değişkenlerin öz-yeterlik inançları üzerinde etkili olduğu fakat öğrenim görülen/mezun olunan fakülte/yüksekokul türü değişkeninin ise herhangi bir etkisinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Adayların mesleğe yönelik tutumlarına ilişkin bulgularda ise yüksek düzeyde tutuma sahip oldukları görülmekle birlikte cinsiyet ve öğrenim görülen/mezun olunan fakülte/yüksekokul türü değişkenlerinin tutum puanları üzerinde etkisinin bulunmadığı, yaş değişkeni açısından ise anlamlı bir şekilde farklılaştığı ortaya çıkmıştır. Kaygı düzeylerine ilişkin bulgularda ise adayların mesleğe yönelik kaygılarının düşük olduğu ayrıca cinsiyet, yaş ve öğrenim görülen/mezun olunan fakülte/yüksekokul türü değişkenlerinin kaygı düzeylerine anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Çalışmadan elde edilen bulgular ışığında yapılan ilişkisel analiz sonucunda öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları ve tutumlarının, kaygı düzeylerini etkilemekte olduğu ve onların mesleğe yönelik öz-yeterlik inançları ve tutumlarının artmasına bağlı olarak kaygı düzeylerinin de düşmekte olduğu söylenebilir.