Özet:
Bu araştırmada bir ön örgütleyici olarak amaç belirleme stratejisinin dinlediğini anlama üstündeki etkisini saptamak amaçlanmıştır. Kontrol gruplu yarı deneysel desende yürütülen araştırmanın katılımcılarını okulöncesi eğitim kurumlarında öğrenimlerini sürdüren beş yaş grubu 66 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın verileri uzman görüşleri doğrultusunda belirlenen bilgilendirici ve kurmaca türde metinler ve bu metinlere ilişkin hazırlanan açık uçlu sorularla toplanmıştır. Belirlenen metinlerle yapılan çalışmalar farklı gruplar üstünde gerçekleştirilmiştir. Bilgilendirici metinleri alan bir deney ve kontrol grubu yanında kurmaca metinleri alan farklı bir deney ve kontrol grubu araştırmada yer almıştır. Katılımcıların beş yaş grubu çocuklardan oluşması nedeniyle öntest ve sontest ölçümleri, kanıt üretmek amacıyla farklı metin ve sorular üstünden iki kez yapılmıştır. Öntestte kullanılan metinler okunduktan hemen sonra katılımcılarla yüz yüze görüşmelere geçilmiş ve hazırlanan sorular yöneltilmiştir. Öntest ölçümünün ardından grupların dinlediğini anlamada denk olduğu saptanmış ve uygulamalara geçilmiştir. Haftada iki kez yapılan ve toplamda beş hafta süren on derslik uygulamalarda deney grubuna metnin başında ve ortasında birer amaç verilerek dinlediğini anlama çalışması yapılmıştır. Aynı çalışmalar, kontrol gruplarında herhangi bir amaç belirlenmeden gerçekleştirilmiştir. Uygulamalardan sonra sontestler yapılmıştır. Sontesler, öntestlerde kullanılanlara benzer metinler ve bu metinlere göre hazırlanan eşdeğer sorularla gerçekleştirilmiştir. Metinlerin ve soruların eşdeğerliği uzman görüşleriyle belirlenmiştir. Katılımcıların yanıtları iki değerlendirmeci tarafından çözümlenmiştir. Değerlendirmeciler arasındaki uyuşum yüzdesi tamdır. Çözümlemeler sonucunda elde edilen yanıtlar istatistik programına aktarılmıştır. İstatistik programında gerçekleştirilen çözümlemelerde parametrik olmayan tekniklerden Mann Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar, amaç belirleme stratejisinin bilgilendirici ve kurmaca metinlerin dinleme yoluyla anlaşılmasında olumlu bir etkisinin olduğunu ortaya koymuştur. Bu etki istatistiksel açıdan anlamlı düzeydedir
