Kırgızistan’da yeni eğitim sistemi ceditçilik ve İşenaali Arabayev

Abstract

İşanaali Arabayev, modern anlamda Kırgızların ilk eğitimcisi olarak Çarlık döneminde ve Sovyet döneminde önemli çalışmalar yapmıştır. Sovyetlerin eğitim politikalarından faydalanarak Kırgızların ilk Sovyet öğretmenlerini yetiştirdiği gibi kültürel faaliyetler ile milli bilinci uyandırmaya çalışmıştır. Onun çabaları sayesindedir ki Kırgız dili Sovyet dönemini aşarak günümüzdeki seviyesine ulaşmıştır. Arabayev, Sovyet yönetiminin ilk yıllarında önemli siyasi ve kültürel görevler üstlenmiştir. Aldığı görevleri tamamen Türk toplumunun kültürel gelişimi ve bağımsızlığı yönünde gerçekleştirmeye gayret göstermiştir. Kırgızistan'ın Isıkgöl havzasında bulunan Koçkor'da başlayan Arabayev'in Türkistan Türklerine adanan hayatı, azimli ve kararlı bir şekilde sürdürülen onurlu mücadeleler sonucunda, yine bir Türk ili olan Özbekistan'ın başkenti Taşkent'in soğuk zindanlarında 51 yaşında son bulmuştur. Rusların Türk dillerini ve Türk boylarını parçalama politikalarına karşı daha öğrenciyken Türk dil bütünlüğünün korunması için mücadele etmiş, hem ortak Türkçe ve hem de yerel Kırgız Türkçesinin gelişmesi için alfabe ? gramer kitapları kaleme almıştır.