Türk şarapçılık sektörünün rekabet analizi : Tekel üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türk şarapçılık sektöründe rekabeti etkileyen etmenlerin incelenmesi yoluyla sektörün rekabet üstünlüğüne sahip olduğu alanları belirlemektir. Sektörün mevcut durumunun saptanması yoluyla sektörün güçlü yönlerini etkin olarak kullanılacağı ve zayıf yönlerindeki gelişmelerin ise dikkatle takip edileceği beklenmektedir. Çalışma sonunda Türk şarapçılık sektörünün rekabet gücüne uygun stratejiler belirlenecektir. Çalışma üç bölümde gerçekleştirilmiştir. Birinci bölümde, dünya şarap sektörünün geçmişi, bugünü ve geleceği tartışılmıştır. Şarapçılık sektöründe son dönemde önemli değişiklikler yaşanmaktadır. Yüzyıllar boyunca şarapçılıkta Avrupa ülkelerinin egemenliği sürmüştür. Bu gün ise Yeni Dünya ülkeleri egemen üreticilerin pazar paylarından çalmaktadırlar. Bu bölümde yaşanan gelişmeleri saptamak amacıyla şarapçılık ile ilgili temel kavramlara değinilmiş ve dünya şarapçılık sektöründe görülen eğilimler, büyük üretici ve tüketiciler ile dünyanın büyük pazarları incelenmiştir. Çalışma Türk şarapçılık sektörünün rekabet üstünlüklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla ikinci bölümde rekabetle ilgili kavramlara değinilmiş, yazandaki teorik yaklaşımlar incelenmiştir. Saha çalışmasında kullanılacak olan Porter'ın Beş Güç Analizi Modeli yine bu bölümde incelenmiştir. Bu bölüm içerisinde daha sonra Türk şarapçılık sektörünün bugünkü durumuna değinilmiştir. Türkiye'de şarap üretimi ve tüketimi ile Türk şarap sektöründe faaliyet gösteren önemli kuruluşlar bu bölümde incelenmiştir. Türk şarapçılık sektörünün SWOT analizi yine bu bölümde gerçeldeştMlmiştir. Çalışmanın son bölümünde, sektördeki rekabeti analiz etmek için Tekel şarap işletmeleri üzerine bir alan çalışması gerçeHeştirilmiştir. Bulgular Porter'ın Beş Güç Analizi Modeli'ne göre değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda Türk şarapçılık sektörünün rekabet gücünü etkiyen en önemli etmenin bağcılık olduğu ortaya konulmuştur. Bağcılık, sektörün hem en güçlü olduğu alan hem de en zayıf olduğu alandır. Türk şarapçılığının bağcılık odaklı stratejiler ile rekabet gücünü arttıracağı belirlenmiştir. Sektörün rekabet gücünün özellikle kırmızı şaraplarda toplandığı bir diğer bulgudur. Beyaz şaraplarda ise sektör yeterli gözükmemektedir. Bu nedenle Türk şarap üreticilerinin güçlü oldukları kırmızı şarapları öne çıkartarak rekabet etmelerinin uygun olacağı belirlenmiştir.