Avrupa Birliği ile ülkemiz katma değer vergisi muhasebesinin uyumlaştırılmasına ilişkin öneriler

Abstract

Bu çalışma üç bölümü kapsamaktadır. Birinci Bölümde, öncelikle katma değer ve katma değer vergisi kavramlarına açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, katma değer vergisinin tarihçesinden kısaca bahsedildikten sonra Avrupa Birliği'nde gelişimi üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede, yayınlanan Direktifler tanıtılarak, Avrupa Birliği'nde katma değer vergisine geçiş ve uyumlaştırma çalışmalarına değinilmiştir. Ardından, Altıncı Direktif (77/388/EEC) ve bu Direktifte değişiklik yapan diğer Konsey Direktifleriyle ortaya konan Topluluğun Ortak Katma Değer Vergisi Sistemi konu başlıkları itibariyle ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan KDV sistemleri ise son kasımda özetlenmiştir. Birinci Bölümde, Avrupa Birliği Ortak KDV Sisteminin kapsamlı olarak açıklanmasının amacı hem bu sistemi tanıtmak hem de ülkemiz KDV sistemi ile karşılaştırma yapmak için zemin hazırlamaktır. Bu bakımdan İkinci Bölümde, öncelikle Katma Değer Vergisi Kanunu çerçevesinde, ülkemizdeki mevcut durum anlatılmış ve ardından herbir konu başlığı altında, Avrupa Birliği Ortak KDV Sistemi ile karşılaştırılmıştr. Bu karşılaştırmada her iki mevzuat arasındaki farklılık ve benzerliklerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Dolayısıyla, Birinci ve İkinci Bölümleri bir bütün halinde değerlendirmek gerekmektedir. Üçüncü Bölümde ise, ülkemiz ile bazı Avrupa Birliği ülkelerinde KDV muhasebesine değinilmiştir. Burada amaç, ülkemiz ile seçilmiş Avrupa Birliği ülkelerini karşılaştırarak, KDV muhasebesi bakımından farklılık ve eksiklerimizi tespit etmektir. Bu bakımdan, öncelikle ülkemizin ve ardından sırasıyla Almanya, Fransa, İspanya ve İngiltere'nin muhasebe sistemleri içinde ve hesap planlarında yer alan KDV hesaplan ve işleyişleri incelenerek örneklerle açıklanmıştır. Söz konusu ülkelerde KDV muhasebesine ilişkin anlatımlar sırasında yeri geldikçe ülkemiz ile karşılaştırmalara yer verilmiştir. Ülkemiz KDV muhasebesine eleştirel bir yaklaşımla yapılan bu karşılaştırmalar sonucunda, Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılan ancak ülkemiz muhasebe sisteminde bulunmayan KDV hesaplan tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, ihtiyaçlara yeterli düzeyde cevap verebilecek nitelikteki bu hesaplara ilişkin örneklere yer verilerek, ülkemiz KDV muhasebesine bir öneri olarak sunulmuştur.