Roma imparatorluk çağında Likya ve Pamfilya kentlerinde ünlü ailelerin prosopografyası

Abstract

Augustus ile başlayan Roma İmparatorluk Çağı, bir bakıma Anadolu kentleri için de sosyal, politik ve ekonomik açılardan bir dönüm noktası olmuştur. Peregrinus (yabancı) olarak Anadolu kentlerine gelen İtalik kökenli Roma vatandaşları arasında tüccarlar, vergi toplayıcıları (publicani) ve emekli askerler (veterani) yer almaktaydı. Bu aileler, İtalya ile olan bağlarını koparıp kısa bir süre içinde yerli soylu ailelerle evlilik ilişkilerine girerek ekonomik ve politik yönlerden bir güç haline gelip kent yönetimlerinde söz sahibi olmuşlardır. Hatta bazı aileler, Anadolu'da Roma'ya bağlı bazı krallıklarla da evlilik yoluyla bağlantı kurmuşlardır. Bir yandan Roma vatandaşlık hakkına sahip diğer yandan da yerli eşraf ailelerin evlilik yoluyla geniş ekonomik desteğini alan bu tür ailelerin nüfuzunu Roma İmparatorluğu, yayılmacı politikası doğrultusunda kullanmıştır. Yerli ailelere de Roma vatandaşlık hakkı gibi bazı ayrıcalıklar sağlayarak, onların halk içinde oluşan huzursuzluktan kontrol etmesi, bir tür Roma yönetiminin propogandacıları olmaları sağlanmıştır. Kentlerinin en önde gelen bu ailelerinin çeşitli fertleri, eyaletlerden çok az kişinin kabul edildiği Roma atlı ve senatör sınıflarına Î.S.l.yüyzıldan başlayarak kabul edilmişler ve böylece imparatorluğun en üst yönetiminde de söz sahibi olmuşlardır. Lykia ve Pamphylia kentlerinde de bu şekilde oluşmuş birçok aile bulunmaktadır. Bu tür ailelerin yanısıra, Roma vatandaşlık hakkına sahip olmadan yerli eşraf yapısını koruyup, kendi kenti ve eyaletinin en önemli memuriyetlerini üstlenen ve kent halkının sosyal yaşama en iyi şekilde katılması için kentinin mimari yapılanmasına katkıda bulunup bayramlar kuran, halkına para dağıtan aileler de bulunmaktadır. Roma İmparatorluk Çağı'nda Lykia ve Pamphylia kentlerindeki bu tür ailelerin kökenleri, akrabalık ilişkileri ekonomik varlıklarının kaynaklan, bireylerinin kent içinde ve imparatorluk çapındaki kariyerleri ve yaptıklan işler mevcut epigrafik malzeme değerlendirilerek incelenmiştir.