Lykia orografyası

Abstract

Anadolu'nun güneybatı köşesinde konumlanan, bugünkü adıyla Teke Yarımadası, Antik Dönem' de Lykia olarak bilinmektedir. îö 2. binyıla kadar geri giden yazılı kaynakların ve arkeolojik envanterin gösterdiği gibi Lykia, kendine özgü politik ve kültürel bir gelişmeye sahne olmuştur. Bu sahnenin dekorunda en belirgin öğeyse kuşkusuz dağlardır. Nitekim, taşıdıkları özgürlük bilinci antik yazarlarca destansı bir çok hikayeye konu edilen Lykia' lılar, dağlarının oluşturduğu kalkanla, Kroisos'a, Harpagos'a, Melasandros'a, Aleksandros'a, Mithridates'e ve Brutus'a karşı, kimi zaman trajik yenilgilerle sonuçlansa da, övgüye değer bir savunma gösterebilmişlerdir. Dağlar Lykia' linin manevi dünyasında da önemli bir yer tutmuş gözükmektedir. Bu olgu en açık olarak Lykia' run kendine özgü kaya mezarlarında karşımıza çıkmaktadır. Bu yöndeki diğer bir veri de Lykia dağlarım konu alan mitoslardır. Bunlardan en önemlisi olan ve Homeros'tan Platon'a sayısız yazarın ilgisini çeken Khimaira, söz konusu mitos kimliğini, Batı dünyası tarafından yeniden keşfedildiği 19. yy. 'a kadar korumuştur. Dağlar Lykia'lılarm politik kaderlerini, kültürel ve sosyal kimliklerini belirlediği gibi, onların sosyo-ekonomik yapılarında da belirleyici olmuştur. Batı Tauros'lanna dahil edilen Lykia dağlan birbirine paralel uzanan üç ana kütleden oluşmaktadır. Bu kütleler arasında oluşan ovalar, yine bu dağlar sayesinde yıl boyu sulanarak tarım için verimli araziler sunmaktadır. Bunun dışmda 1500-2000 m rakımda yetişen ve gemicilik için hayati önem taşıyan sedir, Lykia' mn en önemli zenginlik kaynaklarından biridir. Lykia'nın tarihsel ve kültürel coğrafyasını anlamak açısından oldukça önemli olan dağlar, bu önemlerine karşın yeterince araştırılmamıştır. Bunun en belirgin kanıtı Lykia orograf- yasma ilişkin 100 yılı aşkın bir süredir koruna gelen yanlışlar yumağıdır. Lykia oronyma'smda. (Dağ isimleri) süre giden yanılgıların giderilmesinde ilk veriyse 1994 yılında Patara'da bulunan Stadiasmus Patarensis Anıtı'ndan (Patara Yol Kılavuz Anıtı) elde edilmiştir. Bu veriden hareketle Lykia Oronyma'sı daha sağlam bir temele oturtulabilmiştir. Bu çalışmanın amacı, bölgenin politik, kültürel ve ekonomik tarihini antik kaynaklar, nümismatik ve epigrafik veriler ışığında inceleyerek Lykia Orografyası'nı irdelemektir.