Diyabetik hasta eğitim yöntemlerinin ayaktaki trofik bozukluklar üzerine etkisi

Abstract

Diyabetik hastalarda ayakta trofik değişiklikler sık olarak görülmekte ve bu lezyonlar ciddi diyabetik ayak sorunlarına zemin hazırlamaktadır. Bu problemlerin bir kısmı eğitimle önlenebilmektedir. Bu çalışmada, iki farklı eğitim yönteminin diyabetik hastaların ayaklarında gelişebilecek trofik değişiklikler üzerindeki etkilerinin karşılaştırılması amaçlandı. 55 bireysel 53 grup eğitimi alan toplam 108 tip II diyabetli hasta çalışmaya alındı. Bireysel eğitim grubuna haftada 1 saat toplam 4 hafta bireysel diyabet eğitimi verildikten sonra bu hastalar 5-6 kişilik gruplar halinde 3 ayda bir grup eğitimine alındı. Grup eğitimi alan hastalar ise kliniğimizde rutin uygulanan eğitim programım 1 yıl boyunca en az bir kere alan hastalardan oluşturuldu. Her iki gruptaki hastalar eğitim öncesi ve eğitimin 12. ayında metabolik kontrol ve ayak bakımı açısından değerlendirildi. Tüm hastalar eğitim öncesi ve 12. ayda, ayaktaki trofik değişiklikler (tırnak batması, tırnakta renk değişikliği ve kalınlaşması, onikomikosis, tinea pedis, kallus, fissür, kserosis ve ülser varlığı) açısından aynı dermatoloji uzmanı tarafından değerlendirildi. 12 aylık izlem sonrasında bireysel eğitim grubunda HbAlc ve vücut kitle indekslerinde azalma saptanırken (p<0.001), grup eğitimi alan hastalarda sadece HbAlc'de azalma saptandı (pO.001). Bireysel ve grup eğitimi alan hastalarda eğitim sonrasında tırnak batması, mikotik infeksiyon, kallus oluşumu azalırken (pO.001), fissür ve kserozis gelişimi (p<0,001) sadece bireysel eğitim alan grupta istatistiksel olarak azalmıştı. Ülser gelişme sıklığı ise her iki grupta da değişmedi (p>0,005). Diyabetik hastalarda hasta eğitimi ne şekilde yapılırsa yapılsın ayakta gelişebilecek trofik değişiklikleri anlamlı olarak azaltmaktadır. Eğitimin şekline göre değerlendirme yapıldığında daha sık aralıklarla eğitim alan bireysel hasta grubunda grup eğitiminden daha etkili klinik sonuçların görülmesi verilecek eğitim şeklinin önemini göstermektedir.