Eğirdir gölünde sudak (Stizostedion Lucioperca) balıklarında mevsimsel gonad gelişimi ve seksüel olgunluğunda ulaşma yaşının tesbiti

Abstract

Bu çalışmada Eğirdir Gölü sudak balıklarının mevsimsel gonad gelişimi incelenerek seksüel olgunluğa ulaşma yaşı tespit edilmiştir. Eğirdir Gölünden avlanan sudak balıklarında operculum ve pul örneklerinden yaş tayinleri yapılarak boy uzunlukları, vücut ve gonad ağırlıkları tesbit edilmiştir. Balıklardan alınan gonad örnekleri % 4 ve % 10 formaldehit ve Bouin's fiksatifinde tespit edilerek çeşitli işlemlerden geçiril dikten sonra 5 mikron kalınlıkta kesilerek Haemotxylin-Eosin, Masson's Trichrome, Heidenhain's Azan ve Mallory's Triple boyama metodları ile boyanmıştır. Gonadlarm makroskobik görünümü mevsimlere göre değerlendi rildiğinde; dişi balıklarda ovaryumun sonbahar döneminde opak-sarı renkte olduğu ve yumurtaların gözle görülebildiği, kış döneminde karın boşluğunu kapladığı ve damarlaşmanın başladığı, ilkbahar periyodunda üremenin (nisan ayı sonu-mayıs ayı. başı) gerçekleşme sini takiben dikkati çeken hemorajik görünümün yaz mevsiminde yavaş yavaş ortadan kaybolduğu saptanmıştır. Erkek balıklarda gonadlar sonbahar döneminde dolgun ve beyaz renkte iken, kış döneminde dolgunluğun maksimuma çıktığı, üremenin gerçekleştiği ilkbahar periyodunda testislerin çok ince görünümde olduğu ve yaz mevsiminde ise yeniden dolgunluk kazanmaya başladığı görülmüştür. Sonbahar periyodundaki histolojik gözlemlerde, oocyte' lerde yumurta sırası vesiküllerinin oluşmaya başladığı, kış döneminde oocyte'lerin tamamıyla yumurta sarısı globülleri ve yağ damlacıkları ile dolduğu saptanmıştır. İlkbahar mevsiminde üreme dönemini takiben ovaryumların hemen hemen tamamıyla boşaldığı, yaz döneminde ise yeni generasyon oocyte'lerin oluşmaya başladığı görülmüştür.Erkek balıklarda sonbahar döneminde spermatozoa ile dolmaya başlayan testis lobüllerinin kış döneminde tamamen dolduğu, üreme dönemi olan ilkbaharda spermatozoaların boşalarak lobüllerin daraldığı ve şekillerinin bozulduğu, yaz döneminde ise yeniden çok miktarda germ hücrelerinin oluştuğu gözlenmiştir. Yapılan makroskobik ve mikroskobik değerlendirmeler sonucu Eğirdir Gölü erkek ve dişi sudak balıklarının 1+ yaşta üreme gösterebildiği ancak, gerçek üreme yaşının 2+ ve 3+ yaş olduğu, bireylerin en küçük av büyüklüğüne 31,82 cm boy uzunluğunda ulaştı ğı ve üremenin nisan ayı sonu ile mayıs ayı başı arasındaki yaklaşık 15-20 günlük bir dönemde gerçekleştiği saptanmıştır.