Betonarme binalarda burkulması engellenmiş çelik çaprazların ekonomik olma kriterlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bulunduğu konumdan dolayı sismik hareketliliğin fazla olduğu ülkemizde, can ve mal kayıplarını engellemek amacıyla herhangi bir yapı tasarımında emniyet koşullarının sağlanması temel esastır. Günümüz ekonomik koşulları göz önünde bulundurulduğunda güvenlik sınırları dahilinde tasarımda dikkat edilmesi gereken diğer husus yapım aşamasındaki maliyettir. İnşaat sektöründe betonarme yapılarda maliyet hesabında başlıca kalemler beton, kalıp ve donatı çeliğidir. Betonarme bir binada burkulması engellenmiş çelik çaprazların (BEÇÇ) kullanılmasının yapı maliyetine etkisi ve beton, kalıp, donatı miktarına alternatif olabilirliği incelenmektedir. Kısa Periyot Tasarım Spektral İvme Katsayıları (SDS) değeri 2,333 olan Bingöl ili Karlıova ilçesinde bulunan 20 katlı betonarme konut binaları çerçeve sistem, perdeli sistem ve BEÇÇ'li çerçeve sistem olmak üzere modellenmiş, analizleri yapılmış ve beton, kalıp, donatı metrajları belirlenmiştir. Bu doğrultuda amaç; aynı bölgede bulunan farklı taşıyıcı sistemlerdeki kullanım amacı aynı olan 3 adet betonarme binanın davranışını ve maliyetini inceleyerek en avantajlı tasarımın elde edilmesidir. Buna bağlı olarak BEÇÇ'lerin yatay yük taşıyan betonarme perde elemanlar yerine kullanılabilirliği değerlendirilmiştir. Bu teze konu olan 20 katlı betonarme konutlar Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 (TBDY) esasları doğrultusunda modellenmiş ve analiz edilmiştir. Çerçeve sistem ve perdeli sistemden oluşan binalar STA4CAD programıyla, BEÇÇ'lerin diagonel olarak perde elemanlar yerine kullanıldığı bina ETABS programıyla tasarlanmıştır.