Lojistik performans ile uluslararası ticaret arasındaki ilişki ve ülkelerin rekabet güçlerine etkisi : kavramsal bir model önerisi

Abstract

Uluslararası ticaret, ekonomik büyümeyi yönlendirdiği, verimliliği artırdığı, yenilikçiliği ve teknolojik ilerlemeyi teşvik etmeye yardımcı olduğu için küresel ekonomide kritik bir rol oynamaktadır. Dünya ticaretindeki gelişim ve büyümeye paralel olarak lojistik hizmetler de giderek önem kazanmaktadır. Güçlü lojistik sistemler, ürünlerin ve insanların verimli bir şekilde taşınması için gerekli olmakla birlikte bir ekonominin genel işleyişi için zorunluluk haline gelmiştir. Ülkeler ve işletmeler lojistik performanslarını güçlendirerek ülke içine yatırım çekmekte, ürünlerini geliştirmekte, yenilik yapmakta ve ihracat rakamlarını artırarak dünya piyasasında söz sahibi olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, lojistik performans ile uluslararası ticaret arasındaki ilişkiyi ve ülkelerin rekabet gücüne etkisini ülkelerdeki doğrudan yabancı yatırım ve patent aracılık rolleri ile incelemektir. Bu kapsamda OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) ve seçilmiş 6 Asya ülkesinin 2010, 2012, 2014, 2016 ve 2018 yıllarına ait verileri kullanılarak Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile analiz yapılmıştır. Lojistik performansın uluslararası ticaret ve küresel rekabet gücü üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerini incelemek üzere bir model önerisi sunularak YEM yol analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda lojistik performansın uluslararası ticaret ve küresel rekabet gücü üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmanın bulguları, doğrudan yabancı yatırımların lojistik performans ile uluslararası ticaret ve küresel rekabet gücü arasındaki ilişkide, patentlerin ise lojistik performans ile uluslararası ticaret arasındaki ilişkide kabul edilen modelin yol analizi sonuçlarıyla uygun bir şekilde aracılık ettiğini göstermektedir. Küresel pazarlarda lojistik hizmetler, maliyet, güvenilirlik, zamanında teslim ve müşteri memnuniyeti açılarından ülkelerin ticaret performansını etkilemekte, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını ülkeye çekmekte ve teknolojik yenilikler sağlayarak ülkelere rekabet gücü kazandırmada önem arz etmektedir.