PISA'da farklı değişkenlerin fen okuryazarlığına etkisi: Bir meta analiz çalışması

Abstract

Bu çalışma, PISA fen okuryazarlığıyla anne eğitim, baba eğitim ve cinsiyet değişkenleri üzerine yapılan korelasyonel ve ortalama karşılaştırma çalışmalarını bir araya getirerek ortalama etki büyüklük değerlerini ve bu değerleri etkileyen değişkenleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerimden birisi olan meta analiz yöntemiyle sürdürülmüştür. Araştırma kapsamında PISA fen okuryazarlığıyla anne eğitim, baba eğitim, cinsiyet değişkenleri üzerine yapılan tez ve makaleler belirlenerek çalışma kapsamına alınmıştır. Başlangıç aşamasında ilgili değişkenleri barındıran toplam 131 çalışma belirlenmiştir. Ancak gerekli istatistiksel değerlerin yer aldığı 65 çalışma meta analize dahil edilebilmiştir. Son aşamada farklı etki büyüklüklerinin hesaplanabilmesi için 13'er çalışma kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde büyük örneklemler üzerinden yapılan hem korelasyonel hem de standartlaştırılmış ortalama etki büyüklüğü değerlerinin farklı hesaplama yöntemleri kullanılsa da aynı sonuçları verdiği görülmüştür. Araştırma kapsamında gerçekleştirilen korelasyonel ortalama etki büyüklüğü değerlerinin PISA fen okuryazarlığıyla hem anne eğitim düzeyi hem baba eğitim düzeyi için orta etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Ortalama etki büyüklüğü değerlerinin yordanmasına ilişkin gerçekleştirilen meta regresyon sonuçları ise PISA yılı değişkenin her iki korelasyonel etki büyüklüğü değerini açıklamada önemli paya sahip olduğunu göstermiştir. Araştırma kapsamında gerçekleştirilen standartlaştırılmış ortalama etki büyüklüğü değerlerinin PISA fen okuryazarlığıyla anne eğitim ve baba eğitim düzeyi için büyük etkiye, cinsiyet için küçük etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Standartlaştırılmış ortalama etki büyüklüğü değerlerinin PISA yılı, yayın türü ve ülke grupları açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere alt grup ANOVA analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre PISA fen okuryazarlığıyla anne eğitim arasındaki ortalama etki büyüklüğü değeri yayın türü alt gruplarında, PISA fen okuryazarlığıyla cinsiyet arasındaki ortalama etki büyüklüğü PISA yılı alt gruplarında farklılaştığı diğer değişkenlerde ise bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. PISA fen okuryazarlığıyla baba eğitim düzeyi arasındaki ortalama etki büyüklüğü değerinin de yine ilgili değişkenlerin alt grupları açısından farklılaşmamaktadır.