Ölçüsüz ekran tabanlı medya kullanımının ve düşük nitelikli anne-çocuk kitap etkileşiminin dikkat, görsel algı ve dil gelişimi üzerine olası etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çoklu durum çalışmasının amacı erken çocukluk döneminde ölçüsüz ekran tabanlı medya kullanımının ve düşük nitelikli anne-çocuk kitap etkileşim deneyimlerinin dikkat, görsel algı ve dil gelişimi üzerine olası etkilerini incelemektir. Bu hedefe ulaşmak için herhangi bir gelişimsel gecikme göstermeyen (benzer şekilde Otizm veya DEHB tanısı olmayan) sağlıklı 24 okul öncesi dönem çocuğuna (12 kız, 12 erkek) Frankfurter Konsantrasyon Testi, Frostig Gelişimsel Görsel Algı Testi, HAVAS-5 (Hamburg Dil Seviyesi Tanılama Aracı) ve Peabody Resim Kelime Eşleştirme Testi uygulanmıştır. Bunu takiben, çocuklar odak çocuk yüksek performans (n=6, 3 kız, 3 erkek) ve odak çocuk düşük performans (n=6, 3 kız, 3 erkek) grubu olarak iki ayrı alt gruba ayrılmıştır. Bu kez, odak çocukların ölçüsüz ekran tabanlı medya kullanımı ve basılı kitaplarla etkileşim deneyimleri üzerine bilgi edinebilmek için anneler ile araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler (YYG) yürütülmüştür. Araştırma bulgularımız ölçüsüz ekran tabanlı medya kullanımı ve zayıf kitap-çocuk etkileşiminin okul öncesi dönem çocuklarının dikkat, görsel algı becerileri ve dil yeterlilikleri üzerine olumsuz etkileri olduğuna yönelik önemli ipuçları sunmuştur. Nitel analiz sonuçları özellikle 0-24 ay aralığında (ve takip eden yıllarda) ekran tabanlı medyaya maruz kalan ve erken çocukluk döneminde düşük nitelikte anne-çocuk kitap okuma deneyimleri yaşayan çocukların dikkat, görsel algı ve başta kelime dağarcığı kategorisinde olmak üzere dil yeterliliğinde düşük performans gösterdiklerini ortaya koymuştur. Çalışma sonuçlarımız, yüksek performans grubunda yer alan odak çocukların hemen hemen hepsinin 0-24 ay aralığında ekran tabanlı medyaya maruz kalmadıklarını, ilerleyen yıllarda sınırlı kullanım gösterdikleri ve daha nitelikli çocuk-kitap etkileşim deneyimlerine sahip olduklarını göstermiştir. Ayrıca, bu gruptaki çocukların ileri düzey dil yeterliliğine ve zengin kelime dağarcığına sahip oldukları ve tüm kategorilerde yüksek puanlar aldıkları izlenmiştir.