Burdur ili Tefenni ilçesindeki 1970'li yıllara ait düğün gelenek-görenekleri ve müzik pratikleri

Abstract

Burdur ili Tefenni ilçesi tarihi yapısı, gelenek-görenekleri ve geleneksel müzik kültürü ile Teke Yöresi'nde önemli bir yere sahiptir. Dünyadaki sanayi, tarım, teknoloji alanlarındaki yaşanan değişimlerin, toplumların sosyo-kültürel yapısında, gelenek-göreneklerinde, yaşam şeklinde ve alışkanlıklarında farklılaşmalara, değişimlere yol açtığı bilnmektedir. Dünya üzerinde yaşanan gelişmelerin toplumlara sirayet etme zamanı, toplumlarda yarattığı etkinin boyutu, toplumların kültürel, ekonomik, coğrafi durumlarına bağlı olarak farklılaşabilir. Burdur'un Tefenni ilçesinde 1970'li yılların sonlarına doğru elektriğin köylerde kullanımın başlaması, elektrikle çalışan teknolojik araç-gereçlerin kullanımın yaygınlaşması, kitle iletişim aracı olan televizyonun insan hayatına girmesi, toplumun kültürel değerlerinde ve gelenek-göreneklerindeki uygulamalarında hızlı değişimlere yol açtığı söylenebilir. Bu değişimlerin kültür içerisinde önemli bir yeri olan düğün törenleri ve buna bağlı ritüellere etkilerinin olduğu bilinmektedir. Bu sebeplerlerle Tefenni ilçesinde elektriğin köylere henüz ulaşmadığı dönemdeki düğün gelenek-görenekleri, bu gelenek-görenekler içerisindeki müzik pratiklerinin incelenmesi önem kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı Burdur'un Tefenni ilçesindeki 1970'li yıllara ait köy tipi (ev önlerinde, mahalle aralarında) Yörük/Türkmen düğün gelenek-göreneklerinin, bu gelenek-görenekler içerisindeki müzik pratiklerinin, düğün müziklerinin icrasında kullanılan çalgıların türlerinin, özelliklerinin, kullanım alanlarının araştırılıp tespit edilmesi, düğün müzikleri içerisinde kaybolmaya yüz tutmuş eserlere rastlanılması durumunda notaya alınarak incelenmesi, çalışma sonuçlarının kayıt altına alınarak gelecek nesillere aktarılmasıdır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması ve kültür analizi (etnografi/etnografya) modeliyle desenlenen bu çalışmanın verileri, doküman analizi ve yarı yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yapılarak çözümlenmiştir. Araştırmada düğün içerisindeki bütün gelenek-görenekler detaylı bir şekilde incelenmiş, bu gelenek-göreneklerin 17'sinin müzik eşliğinde gerçekleştirildiği, düğün müziklerinin genellikle zurna, davul, bağlama, leğen çalgılarıyla icra edildiği görülmüştür. Yörede kaybolmaya yüz tutmuş 2 yas örneği, davul-zurna ile icra edilen 14 eser tespit edilerek notaya alınmış, bu eserlerin ritim ve makam özellikleri ses genişlikleri, metronom değerleri ve düğün içerisinde kullanım alanları detaylı bir şekilde incelenmiştir.