Yaşlılık, sosyal medya ve din

Abstract

Türkiye'nin 65 yaş üstü nüfusu artmaktadır. Buna mukabil bu grubun içinde sosyal medya kullananların oranı da çoğalmaktadır. Sosyal ağlar, toplumun her kesiminin yaşamına bir şekilde nüfuz etmektedir. Artık bu dijital mecralar toplumsal değişimi okumak için yeni bir çözümleme zemini sunmaktadır. Bu çalışma, bahse konu değişimleri, 65 yaş ve üstü dindar, muhafazakar, milliyetçi bireylerin sosyal medya kullanımından hareketle din sosyolojisi açısından analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmada nitel paradigma ekseninde etnografik desen temel alınmıştır. Bu gayeyle sosyal medya kullanıcısı dörder kişilik iki odak grup görüşmesi ile birlikte 13 kadın ve 18 erkek ile yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Tezin kapsamına giren sosyal medya kullanıcılarıyla yapılan mülakatlarda sosyolojik müdahale yöntemi kullanılarak veriler toplanmıştır. Çalışmanın teorik çerçevesi yaşlılık, din ve sosyal medya başlıkları ile oluşturulurken uygulama kısmı örneklem grubu ile yapılan mülakatlardan ve siber etnografik gözlemlerden elde verilerin soyutlanmasına dayanmaktadır. Tezde akıllı telefonlarla yaşlıların hayatının bir parçası haline gelen sosyal medyanın onların dünyasında nasıl bir anlam ürettiği hangi problemleri çözdüğü sorusuna odaklanılmıştır. Yine söz konusu platformlarda sosyalleşmenin ne şekilde ilerlediğinin izi sürülmüş sanal ve gerçeklik dikotomisinde yaşlıların nasıl bir tutum aldığına bakılmıştır. Mekân, hafıza, mahremiyet olguları etrafında yaşanan dönüşüme din sosyolojisi perspektifinden ayna tutulmuş, emeklilik döneminde yaşlıların katıldığı faaliyetlerin sosyal medyaya yansıtılmasının Aktivite kuramı ve Kullanımlar Doyumlar yaklaşımı çerçevesinde tahlili yapılmıştır. Çalışmada dijital platformların emeklilik nedeniyle statü kaybı yaşayan bireylere sosyal sermaye sağladığı; ancak yaşlıların nezdinde beğeni ve izlenme oranlarının simgesel değerinin pek yüksek olmadığı saptanmıştır. 65 yaş üstü bireyleri meselelere bakarken ve kendi kuşağı üzerine konuşurken gençler üzerinden bir nesil tartışmasına yönelmişlerdir. Dolayısıyla yaşlılar, sosyal medya paylaşımlarında görünmekten ziyade (yol) göstermeyi hedeflemektedir. 65 yaş üstü kimselerin gündelik hayatlarında online ve offline ayrımına gitmedikleri; hibrit bir sosyalleşme deneyimi yaşadıkları gözlenmiştir.