Gelir dağılımının finansal tabana yayılma etkisi: Antalya örneği

Abstract

Kapitalizmin iktisadi ve siyasi sınırlarına ulaşması sonucu, lider ülkeler finansal liberalizasyon adı altında sermayelerini finansal yatırım alanlarına çekerek uluslararasılaşma politikaları izlemişlerdir. Finansallaşma adı verilen bu süreçte küreselleşmenin sağladığı teknolojik gelişmeler, insanların sadece finansal ürün ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmamış; temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak insanların borçlandırılmasıyla da finansal sisteme dâhil edilmeler sağlanmıştır. Ama günümüzde temel finansal ürünlere bile sahip olamayan kişiler bulunmakta olup bu kesimler genel olarak toplumdan da dışlanmış yoksul kimselerdir. Finansal tabana yayılma içerisinde finansal eğitim, finanasal ürün ve hizmetlere uygun erişim ve finansal tüketicilerin korunmasını kapsayan bir yapıyla hanehalklarının resmi finans kurumlarına erişimini sağlayan mekanizmadır. Bu çalışmada Antalya'da finansal tabana yayılmanın mevcut durumunu ölçmek ve hesap sahibi olmayı etkileyen faktörlerin tespiti amacıyla merkez ilçeler Muratpaşa, Kepez, Konyaaltı, Döşemealtı ve Aksu'dan yüz yüze yapılan 515 anket verisi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Antalya merkezinin finansal tabana yayılma oranı %89,3 olarak tespit edilmiştir. Hesap sahipliğini ölçmek için kullanılan lojistik regresyon sonuçlarına göre Antalya'da banka hesap sahipliğini etkileyen faktörler; gelir düzeyi, eğitim seviyesi, acil fon bulabilenler ve finansal yazılım kullananlar şeklinde tespit edilmiştir. Kredi kartı hesap sahipliğini etkileyen faktörler ise orta seviye ve üstü gelir, yükseköğretim ve finansal yazı okuyan/takip edenlerdir. Çalışma sonuçları kişilerin eğitim ve gelir düzeyi olmadan veya yükselmeden finansal olarak tabana yayılamayacağını göstermektedir.