Kamusal mekanlarda kentsel peyzaj donatılarının öneminin Antalya Kaleiçi örneğinde irdelenmesi

Abstract

Kentsel mekânlar tüm kentsel olayların gerçekleştiği, toplumun sosyo-ekonomik ve kültürel yapısına bağlı olarak şekillenen alanlardır. Kamusal mekânlar ise toplumdan herkesin ortak kullanım alanı olan, kamusal ihtiyaçların karşılandığı ve belli bir otoritenin denetiminde olan alanlardır. Kamusal alanların etkin özellikleri kent sağlığıyla yakından ilişkili olup, mekân kalitesi de doğrudan yaşam kalitesini etkilemektedir. Kullanıcı merkezli tasarlanan alanlarda mekânsal kalite analizine konu olabilecek birçok etken bulunmaktadır. Literatürde de öncelikli ve en önemli ölçütlerin işlevsellik, estetik, tasarım/biçim ve konfor olduğu ortaya konmuştur. Birçok araştırmacının benzer şekilde belirlemiş olduğu işlevsellik ölçütü, mekânın kalitesinin sağlanmasında bir gereklilik olarak görülmektedir. İşlevsellik özelliğinin yüksek olması bir mekânın kalitesini artırmakta ve kullanıcıya kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Kullanıcıya sağladığı faydalar bakımından da kentsel peyzaj donatıları kamusal mekânların işlevselliğine katkı sağlayan en önemli parçalardan biri olarak görülmektedir. Kamusal mekânlar ve kentsel peyzaj donatıları arasındaki ilişki tasarım ilkeleri, işlevsellik ve yerleşim gibi birçok başlık altında ele alınmıştır. Mevcut çalışmalara ek olarak bu çalışma kamusal mekânlar ve kentsel peyzaj donatıları arasındaki ilişkiyi donatılarda kullanılan malzemeler bağlamında ele almıştır. Kaleiçi örneğinde de, kentsel peyzaj donatılarında kullanılan malzemelerin mekânla olan ilişkisini araştırmak çalışmanın özgünlüğünü oluşturmaktadır. Antalya Kaleiçi tarihi mimari bütünlüğü ve oluşturduğu atmosferle hem kent hem de ülke turizminde önemli bir yere sahiptir. Mekânsal algı bakımından da etkili bir kentsel kimliğe sahip olan Kaleiçi bölgesi eski yapılarıyla beraber, günümüze kadar ulaşan tarihi Akdeniz liman kentleri içerisinde de en değerlilerinden birisidir. Bu sebepten de sonradan alana yerleştirilen kentsel peyzaj donatılarının dayanıklı ve konforlu olması yanında tarihi dokuyla da uyumlu olması gerekmektedir. Bu kapsamda Kaleiçi bölgesinde 24 tipte 862 adet kentsel peyzaj donatısı incelenmiş ve mekân, donatı ve malzeme arasındaki ilişkiye bakılarak mekân kalitesine olan etkileri değerlendirilmiştir.