Gazipaşa yöresinde doğal yayılış gösteren hayıt’ların (Vitex agnius-castus L.) seleksiyonu ve çoğaltılabilme olanakları

Abstract

Bu çalışmada, Antalya-Gazipaşa ilçesi yöresindeki doğal yayılış alanlarından Verbenaceae familyasının bir türü olan Hayıt (Vitex agnus-castus L./ın dış mekanda kullanım amacıyla bitki formu (ağaç-ağaççık, çalı ve yer örtücü), çiçek renk ve sayıları temel alınarak seleksiyonu ve seçilen tiplerden bazı örneklerin çelikle çoğaltılabilme olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır. Seleksiyon çalışmalarında 3'ü ağaç-ağaççık, 33'ü çalı ve l'i yer örtücü olmak üzere çiçek rengi bakımından özellik gösteren 37 tip seçilmiştir. Seçilen tiplerden 2'sinin çiçek rengi beyaz-açık pembe, 7'sinin pembe, 2'sinin koyu pembe, 21 'inin mavi-eflatun ve 5 'inin koyu mavi-eflatundur. Çelikle çoğaltma denemeleri, ihtiyaç duyulan sayıda çeliğin alınabileceği 4 tip ile gerçekleştirilmiş ve köklerime özellikleri üzerine çelik alma zamanı, köklenme ortamı ve IBA (Indole-3-buturik asit)'in etkileri araştırılmıştır. Denemelerde köklenme özellikleri olarak köklenme oram, kök uzunluğu, kök sayısı ve kök kuru ağırlıkları saptanmış ve ayrıca köklü çeliklerin sürgün sayısı, sürgün çapı, sürgün uzunluğu ve sürgün kuru ağırlığı değerleri belirlenmiştir. Çelikle çoğaltma denemelerinden elde edilen bulgular, en iyi sonuçların Şubat ayında alman kış (sert odun) çeliklerinden elde edildiğini, tipler arasında farklılıklar olmasına karşın torf+kum 1:1 hacimsel karışımının en iyi köklenme ortamı olarak ortaya çıktığını ve 4000 mg.L"1 IBA uygulamasının genelde köklenme özellikleri üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermiştir.