Yeşilova (Burdur) ofiyolitinde yer alan izole daykların jeokimyası ve petrojenezi

Abstract

İnceleme alanı Marmaris (Muğla) peridotitleri içerisinde yer alan Yeşilova (Burdur) ofiyolitinde yer almaktadır. Yeşilova ofiyolitleri ultramafik-mafik kayaçlar ve diyabaz dayklardan oluşmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında Burdur ili, Yeşilova ilçesine bağlı Salda - Düden - Doğanbaba köyleri çevresinde ultramafik ve mafik kayaçların, bu kayaçları kesen daykların petrografik, petrolojik ve petrojenetik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu tez Yeşilova ofiyoliti içerisinde yer alan izole diyabaz dayklar ile ilgili ilk ayrıntılı çalışma olacaktır. Çalışma alanında bulunan ultramafik-mafik kayaçlar çoğunlukla alterasyon göstermektedir. Ultramafik-mafik kayaçların arazi petrografik incelemeler sonucunda verlit, gabro, serpantinit bileşiminde olduğu ve daykların ise diyabaz bileşiminde olduğu belirlenmiştir. XRD ve SEM analizleri sonucunda kayaçlar içerisinde yer yer birincil ve ikincil mineraller tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre kayaçlarda genellikle birincil mineraller olivin (forsterit); klinopiroksen (ojit ve diyopsit); plajiyoklaz (labradorit); ve magnetit, kromit, spinel, rutil, titanit ve zirkon gibi minerallerinden oluşmuştur. İkincil mineraller ise genellikle lizardit, klinoklor, klinozoisit, prehnit ve kalsit gözlenmiştir. Jeokimyasal analizler sonucunda göre ultramafik-mafik kayaçlar peridotitik, dayklar ise gabroik özelliktedir. Ultramafik-mafik kayaçlar ve dayklar genellikle AFM diyagramlarına göre toleyitik özellik göstermekte, L3-1 ve L4-1 ultramafik-mafik kayaç örneği ve L11-3 dayk örneğinin ise alkalen bileşime sahip olduğu gözlenmiştir. Ana kayaç ve dayk örneklerinin kondrite ile normalize edilmiş çoklu iz element diyagramlarında kayaçların LIL (Rb, Ba, K, Sr, Eu) elementlerinde hafif bir zenginleşme, HFS elementlerinde (Th, U, Ce, Ta) ise tüketilme görülmektedir. Petrojenetik incelemelere göre hem ana kayaçlar hem de diyabaz daykların dalma - batma zonu (SSZ) ile ilişkili oluştuğu ve toleyitik bir magmadan türediği belirtilebilir.