Lider analizi çerçevesinde Türkiye-Rusya ilişkilerinde Recep Tayyip Erdoğan ve Vladimir Putin'in rolü

Abstract

Güncel dönem Türkiye-Rusya ilişkilerinin seyrine önemli ölçüde tesirleri bulunan liderler olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Devlet Başkanı Vladimir Putin'in etkilerine ışık tutmanın amaçlandığı bu tez çalışmasında dış politika analizi temelli bir inceleme gerçekleştirilmiştir. Birim düzeyli analizde karar alıcı aktörler, politika yapma süreçlerinde danışma, uzlaşma, rekabet etme gibi farklı yöntemler izleyebilmekte ve ittifak kurma, tarafsız olma veya savaş açma gibi farklı yollar takip edebilmektedirler. Alınan kararlara bağlı olarak farklı gerçeklikler söz konusu olacağından, karar alıcıların rolü vurgulanmak istenmiştir. Bu noktadan hareketle, Dış Politika Analizi metotlarından Operasyonel Kod Analizi ile Liderlik Özelliği Analizi yardımıyla liderlerin bilişsel ve kişisel bir haritası çıkarılmış ve karar alıcılara ilişkin verileri çeşitli parametreler bakımından analiz edilerek bu iki karar alıcının liderlik kodları karşılaştırılmıştır. Türkiye- Rusya ilişkileri çerçevesinde liderlerin söylemlerinden oluşan metinlerden elde edilen sayısal veriler tablolaştırılarak karakteristiksel özellikleri arasındaki bağlantı açığa çıkarılmıştır. Bahsi geçen kodların oluşumuna dair ipuçları edinmek için ana hatlarıyla liderlerin biyografileri incelenerek çocukluktan yetişkin bireyliğe şahsi özellikleri ile dış dünyaya ilişkin algılamaları ortaya konmaya çalışılmıştır. Her iki liderin de yaşamlarının erken yıllarındaki benzer yönler saptanarak bu liderlerin karakterleri arasındaki paralleliklerin izi sürülmüştür. Söz konusu durumu somutlaştırmak adına iki ülke arası ilişkilerde vuku bulmuş 2003 Mart Tezkeresi, Akkuyu Nükleer Santrali İnşası, S-400 Antlaşması, Kırım, Karabağ, Suriye, Libya ve Kıbrıs gibi sorun alanları, 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Karlov Suikastı gibi kritik vakalar ele alınmıştır. Bu tez, içinde bulundukları siyasi sistem ve karar mekanizmasıyla birlikte, yürüttükleri politikalar ile R. T. Erdoğan ile V. Putin'in iki lider olarak, sistemik faktörler ile tarihsel arka planın ötesinde Türkiye-Rusya ilişkilerinin seyrine önemli etkilerinin olduğunu savunmuştur. Bu nedenle çalışmanın odağı, Türkiye-Rusya ilişkileri çerçevesinde liderlerin aldıkları kararlara yön veren algılarına ışık tutarak somut veriler doğrultusunda bu iki karar alıcıyı incelemek olmuştur.