Çağdaş demokratik teoride öteki ve çoğulculuk: Seyla Benhabib üzerine bir değerlendirme

Abstract

Günümüzde, belirli sınırlarla işaretlenmiş topluluklar, içeride ve dışarıda birçok ötekiyi barındırmaktadır. Bu ötekilik durumu ise reddedilemeyecek bir gerçek olarak çağımızın en önemli konularından biri olan çoğulluğu beraberinde getirmektedir. Özellikle küreselleşme ve postmodernizmin düşünsel etkisi ile birlikte ön plana çıkan ve görünürlüğü artarak demokrasinin merkezi sorunlarından biri haline gelen çoğulluk durumu, demokrasinin yeniden yapılandırılması ve kurgulanması ihtiyacına yönelik talepleri de gündeme getirmektedir. Gündeme gelen bu taleplere yönelik bir çözüm önerisi de Seyla Benhabib tarafından ileri sürülmektedir. Bu noktada çalışmanın hipotezi, çoğulculuğun şekillenmesinde kimlik/benlik ve ötekiye yüklenen anlamların katkısı olduğu varsayımından hareketle, Benhabib'in genişletilmiş çoğulcu bir demokrasi alternatifi sunduğu yönündedir. Çalışmanın amacı, temelde Benhabib'in ben ve ötekinin bir arada olduğu çoğulculuğun nasıl sağlanacağına yönelen alternatifini değerlendirmektedir. Buna bağlı olarak çalışma, Benhabib'in kimlik ve öteki yaklaşımları bakımından konumunu ortaya koyarak, çoğulculuk anlayışını üzerinde durduğu bu kimlik ve öteki yaklaşımları açısından nasıl kurgulandığını göstermeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede çalışmanın kapsamını, Benhabib'in çoğulculuk anlayışına ulaştığımız kimlik ve öteki yaklaşımı ile beraber müzakereci demokrasi modeli ve bu model temelinde gerçekleşen dahil etme veya dışarıda bırakma pratiklerine dair anlayışı oluşturmaktadır. Çalışmanın önemi ise günümüzde demokrasinin temel sorunsallarından biri olarak görülen çoğulluk durumuna karşılık verecek bir değerlendirme sunması ve kimlik ve öteki temelli bir perspektif ile çoğulculuk teorisine katkı sağlaması yönünde açığa çıkmaktadır. Çalışmada Benhabib'in eserleri kavramsal analiz yöntemi ile ele alınmış ve aynı zamanda konu ile ilgili alan yazına başvurulmuştur. Bu anlamda çalışmada, Benhabib'in çoğulcu kuramının anlaşılması adına, kuramının parçalarının ele alınarak bütüne ulaşıldığı bir değerlendirme süreci izlenmiştir. Bu süreç sonucunda Benhabib'in ahlaki, politik ve hukuki zemini olan çoğulcu bir alternatif sunduğu ve bu alternatifinin temellerinin kimlik ve öteki yaklaşımları ile atıldığı sonucuna ulaşılmıştır.