Kentsel yoksulluğa yönelik sosyal belediyecilik uygulamaları: Antalya Kepez Belediyesi örneği

Abstract

Bir ülkede insanların temel yaşam gereksinimlerini karşılamak için ihtiyaç duyduğu kaynaklardan yoksunluk durumu olarak karşımıza çıkan yoksulluk, nedenleri ve sonuçları bakımından toplumları doğrudan etkilemektedir. Bu durum sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin değil aynı zamanda gelişmiş modern toplumların da karşı karşıya kaldığı bir sorundur. Sosyal devlet olgusu ve sosyal politikaların ortaya çıkışı ve gelişimi, yoksulluk olgusu ile paralel bir gelişim göstermiştir. Bu sebeple yoksulluk ve sosyal devlet kavramları arasında sıkı bir ilişkinin olduğu kabul edilmektedir. Sanayi Devrimi ile artan sosyal sorunlar devletlerin daha fazla göz ardı edilemeyen ana problemlerinden biri haline gelmiş ve çözüm önerisi olarak sosyal politikalar devreye girmiştir. Günümüze kadar ki uygulamalarında pek çok dönüşüm yaşayan bu politikalar aynı zamanda politika uygulayıcıları bakımından da bir dönüşüme uğramıştır. İlk dönemlerinde merkezi yönetimin yaptığı hizmetler küreselleşme ve liberal politikalarında etkisiyle zaman içerisinde yerini yerel yönetimlere ve sivil toplum kuruluşlarına bırakmıştır. Merkezi yönetimin sosyal politika uygulamalarında daha pasif konuma gelmesi ve nüfusun anakentlerde yoğunlaşmaya başlaması ile yoksullukla mücadelede yerel yönetimler daha etkin rol oynamaya başlamıştır. Bu gelişmeler doğrultusunda halka en yakın yönetim birimi olan belediyelere önemli görev ve sorumluklar yüklenmiştir. Bu çerçevede araştırmanın konusunu oluşturan sosyal belediyecilik ve kent yoksulluğu ilişkisi, yoksullukla mücadele anlamında önem arz etmektedir. Dört bölümden oluşan bu çalışmanın ilk bölümünde araştırmanın temelini oluşturan sosyal politika, yoksulluk, Türkiye'de yoksulluğun nedenleri ve mücadele yöntemleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise sosyal politika ve yoksulluk ilişkisi çerçevesinde sosyal belediyecilik ele alınmış ve bu ilişkinin daha iyi anlaşılabilmesi için sosyal devlet anlayışı, yerel yönetim ve sosyal belediyecilik, Türkiye'de sosyal belediyeciliğin tarihsel gelişimi açıklanmıştır. Ayrıca sosyal belediyeciliğin işlevleri, sorunları ve uygulamaları da ele alınmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde ise Antalya'da diğer merkez ilçelere göre halkı göreceli olarak sosyoekonomik açıdan daha düşük gelirli olan, fazlasıyla göç alan ve kentsel yoksulluğun yoğunlaştığı Kepez ilçesinin yerel yönetim birimi olan Kepez Belediyesi'nin sosyal belediyecilik uygulamaları kendi internet sitelerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda değerlendirilmiştir. Son bölümde ise Kepez Belediyesinin sosyal belediyecilik uygulamalarını gerçekleştiren birimlerde görevli personelle yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak sosyal belediyecilik algısı, uygulamalar, yaşanan problemler ve pandemi etkisi ve öz değerlendirmeleri MAXQDA 2020 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Katılımcıların, sosyal belediyecilik kavramını, çalıştıkları birimler üzerinden algıladıkları, kavrama yönelik çeşitli bakış açılarının olmasıyla birlikte kavramın, çoğunlukla sosyal yardımlar üzerinden anlaşıldığı görülmüştür. Ayrıca insan odaklı bir sosyal belediyecilik uygulamasını temel aldıkları anlaşılmıştır.