Tasavvufi tefsir perspektifinden Allah sevgisi ve Allah korkusuna bakış

Abstract

Tasavvufî Tefsirler, Allâh sevgisi ve Allâh korkusu konularının genişçe yer bulduğu tefsirlerdir. Keşf ve ilhamı esas alarak yapılan âyet yorumlarının hedef kitlesi öncelikli olarak Tasavvuf ehlidir. Bu sebeple Tasavvufî Tefsirlerde, sır âleminin muhafazası, nefsin terbiyesi ve tezkiyesi, günahlardan, Allâh'ın azabı, gazabı, celâli ve heybetinden sakınma, sâlih amel, güzel ahlâk ve davranışlara yönlendirme, Allâh'ın lütfu, merhameti, mağfireti için sevdiği bir kul olma ve Allâh'ı sevme, üzerinde durulan konulardır. Yapılan bu çalışma neticesinde Tasavvufî Tefsirlerde, Allâh korkusu ve Allâh sevgisi konularının ayrıntılı olarak işlendiği görülmektedir. Ayrıca Allâh sevgisi ve Allâh korkusu konuları muhatab kitleye verilmek istenen mesajlar arasında önemli bir yere sahiptir. Tasavvufi Tefsir Perspektifinden Allâh Sevgisi ve Allâh Korkusuna Bakış başlıklı bu tez araştırması bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın, hangi sebeple yapıldığı hususu, izlenen metot, hangi kaynaklarla sınırlandırıldığı, benzer çalışmalarla bu tezin farklarına değinilmiştir. Birinci bölümde Tasavvufî Tefsir çeşidine genel bir bakış, leh ve aleyhindeki görüşler ve eleştiriler, Tasavvufî Tefsir'in kaynakları ve öne çıkan Tasavvufî Tefsirler ile ilgili bilgiler verilmiştir. Ayrıca bu bölümde Kur'ân'daki sevgi ve korku ifade eden kavramların analizi yapılmıştır. İkinci ve üçüncü bölümde ise, Kur'ân'da Allâh sevgisi ve Allâh korkusu âyetler bazında ele alınmış, konuya özgü yapılan sınırlama kapsamında Tasavvufî Tefsirler açısından ilgili ayetlerin yorumuna yer verilmiştir. Bu bölümlerde Allâh sevgisi Allâh korkusunu içeren ayetler ve yorumları konuya uygun başlıklar altında sınıflandırılmış, bu sınıflandırmada da müfessirlerin yorumları esas alınmıştır. Araştırma konusu Tasavvufî Tefsir alanında önde gelen, Tefsîrü't-Tüsterî, Hakāʾiku't-Tefsîr, Letâifü'l-İşârât, el-Fevâtihu'l-İlâhiyye ve'l-Mefâtîhu'l-Gaybiyye el-Mûdıhatü li'l-Kelimi'l-Kurʾâniyye ve'l-Hikemi'l-Furkāniyye ve Rûhu'l-Beyân fî Tefsîri'l-Kurʾân isimli tefsirler çerçevesinde ele alınmıştır.